به گزارش الف، طی هفته‌های گذشته عمده تحولات یمن مربوط به مسئله تمدید آتش بس بوده و گمانه‌زنی‌هایی نیز درباره احتمال پایان جنگ قبل از نهمین سالگرد آن وجود داشته است.

چند روز قبل «عبدالعزیز البکیر» وزیر مشاور در دولت نجات ملی یمن با اشاره به سفر اخیر هیئت سعودی به صنعا اعلام کرد که توافقاتی در جریان مذاکرات یمن و عربستان با میانجیگری عمان و سازمان ملل حاصل شده و طرف سعودی نیز با درخواست‌ها و شروط صنعا در پرونده بشردوستانه موافقت کرد.

بر این اساس منابع آگاه اعلام کردند که توافقات برای تمدید آتش بس نیز انجام شده است. در این میان عمان که از چند سال گذشته در تلاش برای ایفای نقش میانجی جهت حل بحران یمن بوده اکنون سعی دارد آتش‌بس شش ماهه‌ای که بارها توسط ائتلاف سعودی نقض شده بود را تمدید کند تا به این ترتیب بتوان به یک راهکار سیاسی برای پایان دادن به جنگ یمن رسید.

البته به فاصله یک روز از این توافق، ائتلاف متجاوز به رهبری عربستان بار دیگر استان الحدیده یمن را هدف حملات هوایی قرار داده و آتش‌بس در این استان را 85 بار نقض کرد. البته نقض آتش بس از جانب ائتلاف سعودی تبدیل به امری عادی شده و بر همین اساس با قطعیت نمی‌توان گفت در صورت تمدید آتش‌بس جنگ یمن، تجاوزات عربستان نیز متوقف خواهد شد. همین مسئله سناریو  شکننده بودن آتش بس و واکنش متقابل صنعا به تجاوزات دشمن را مطرح می‌کند. با همه این وجود عمان همچنان در حال افزایش تلاش‌های خود برای رفع موانع تمدید آتش‌بس است. 

در این میان منابع دیپلماتیک دولت مستعفی یمن گزارش دادند، در روند رسیدن به توافق برای پایان درگیری‌ها پیشرفت‌هایی حاصل شده اما تاکنون نتیجه عملیاتی آن مشاهده نشده است. همچنین حدود یک ماه است که تحرکات دیپلماتیک برای حل بحران یمن دنبال می‌شود و انتظارات مردمی برای اعلام آتش‌بس بالا رفته است اما هنوز نتیجه آن را ندیده‌ایم.

هم‌زمان با آن وزارت خارجه آمریکا اعلام کردند که «تیموتی لیندرکینگ» فرستاده ایالات متحده در یمن را بار دیگر به منطقه بازمی‌گرداند.

این خبر موجب شده تا بسیاری نگران تشدید فشارهای آمریکا برای تداوم وضعیت موجود در یمن و جلوگیری از اعلام توافق نهایی برای آتش‌بس میان ریاض و صنعا باشند. مقامات انصارالله در این زمینه معتقدند که بعید نیست آمریکا عربستان را مجبور به عقب‌نشینی از تعهدات خود در زمینه آتش‌بس و توافقاتی که در پرونده بشردوستانه یمن صورت گرفته، کنند. به ویژه اینکه لیندرکینگ قبلا چندین بار موجب شکست توافق‌های اعلام نشده میان طرفین جنگ یمن شده بود.

اواخر اکتبر 2022 توافقی میان عربستان و صنعا درحال شکل‌گیری بود که فرستاده مذکور آمریکایی مانع از آن شد. در این تاریخ تیموتی لیندرکینگ به امارات رفته و از این کشور خواست تا با استفاده از عوامل نفوذی خود در جنوب یمن اوضاع امنیتی این کشور را مجددا متشنج کند.

طی چند ماه گذشته «استیون فاگین» سفیر غیرمقیم آمریکا در یمن نیز به استان حضرموت در شرق این کشور سفر کرد که با انتقاد مقامات صنعا مواجه شد. «علی القحوم» عضو دفتر سیاسی جنبش انصارالله یمن در این راستا اعلام کرد که هیئت‌های نظامی آمریکا در حال ورود به یمن بوده و ایالات متحده و انگلیس خودشان را برای آغاز دور تازه‌ای از تنش‌ها در یمن آماده می‌کنند.

یمنی‌ها معتقدند که اقدامات آمریکا نشان می‌دهد که این کشور با وجود درگیری در پرونده‌های متعدد منطقه‌ای و جهانی نمی‌خواهد مدیریت جنگ یمن را از دست خود خارج کند و آن را به طرف‌های دیگر بسپارد.

در سایه این شرایط بسیاری از ناظران بر این باورند که پرونده سیاسی و نظامی یمن همچنان در وضعیت «نه صلح نه جنگ» قرار دارد و همه ادعاهای ائتلاف سعودی و حامیان آن از جمله آمریکا درباره تلاش برای پایان دادن به جنگ صرفا در حد حرف بوده و در واقعیت اجرا نشده است. 

با وجود وعده‌هایی که سازمان ملل با هدف تلاش برای قانع‌ کردن صنعا جهت تمدید آتش‌بس طی دوره اخیر، درباره پرونده بشردوستانه یمن، داده بود اما محاصره ائتلاف متجاوز ضد یمنی‌ها همچنان به قوت خود باقی بوده و مردم یمن با پیامدهای فاجعه‌بار آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

همانطور که اشاره شد عربستان به تجاوزات نظامی خود ضد غیرنظامیان یمنی در استان‌های مختلف این کشور از جمله الحدیده ادامه می‌دهد. در شرایطی که گفته می‌شود عربستان شروط انصارالله را در پرونده بشردوستانه یمن از جمله رفع محاصره و پرداخت حقوق کارکنان دولتی یمن از درآمدهای نفتی این کشور و .... را پذیرفته اما تجربه نشان می‌دهد که قبل از حصول تضمین واقعی نمی‌توان به تعهدات و وعده‌های ائتلاف سعودی امیدوار بود.

چند هفته قبل وبسایت آمریکایی «اینترسپت» در گزارشی اعلام کرد که بی‌توجهی آمریکا به خواسته‌های یمنی‌ها در پرونده بشردوستانه این کشور و غیرممکن تلقی کردن این خواسته‌ها نشان می‌دهد که ایالات متحده در وعده‌های خود برای پایان دادن به جنگ یمن جدی نیست. خواسته‌هایی که صنعا مطرح کرده با مواضع بسیاری از نمایندگان کنگره مطابقت دارد و نمی‌توان گفت که این مطالبات غیر ممکن و غیر واقعی هستند.

درباره اینکه مذاکرات اخیر میان صنعا و هیئت سعودی و همچنین اقدامات اخیر سازمان ملل و سایر بازیگران برای تمدید آتش‌بس و فراهم کردن مقدمات پایان جنگ یمن تا چه اندازه نتیجه‌بخش خواهد بود، شورای امنیت قرار است  در اواسط فوریه جاری نشستی تشکیل دهد. در این نشست نماینده سازمان ملل گزارش دوره‌ای خود را درباره تلاش‌های اخیر جهت تمدید آتش بس در یمن ارائه خواهد کرد. 

بنابراین قبل از تشکیل نشست شورای امنیت و همچنین وارد شدن شروط و مطالبات یمنی‌ها به مرحله اجرایی، نمی‌توان با قطعیت درباره تضمین تمدید آتش بس یا پایان درگیری‌ها در یمن صحبت کرد.