امروز 14 مه 2023 برابر با 24 اردیبهشت، انتخابات سرنوشت‌ساز ترکیه در سطح پارلمانی و ریاست‌جمهوری برگزار می‌گردد؛ انتخاباتی که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور کنونی ترکیه و حزب عدالت و توسعه به هیچ وجه نمی‌خواهند بازنده آن باشند. 

این دوره از انتخابات اهمیت ویژه‌ای برای شخص اردوغان و متحدانش دارد؛ به ویژه اینکه در 2 سال اخیر ترکیه با بحران بی‌سابقه‌ای در سطح اقتصادی مواجه شد و زلزله ویرانگری که در ماه فوریه رخ داد نیز مزید بر علت بود تا چالش‌های دولت ترکیه پیچیده‌تر گردد. در این میان معضل آوارگان سوری در داخل ترکیه نیز همچنان پابرجاست و اردوغان هنوز نتوانسته «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه را برای مذاکره و آشتی قانع کند.

 رجب طیب اردوغان، کمال قلیچدار اوغلو و سینان اوغان در این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه با یکدیگر رقابت می‌کنند. محرم اینجه یکی دیگر از نامزدهای ریاست‌جمهوری ترکیه بود که روز گذشته به نفع قلیچدار اوغلو استعفا داد. بنابراین اردوغان به عنوان نماینده ائتلاف «جمهور»، قلیچدار اوغلو به عنوان نماینده ائتلاف «ملت» و سینان اوغان به عنوان نماینده ائتلاف «آتا» در این مرحله از انتخابات ترکیه شرکت خواهند کرد.

شهروندان ترکیه در خارج از این کشور در تاریخ 7 اردیبهشت به پای صندوق‌های رای در نمایندگی‌های ترکیه رفتند و تا زمان برگزاری رسمی انتخابات ترکیه در داخل این کشور، آراء این دسته از شهروندان ترکیه که به هیئت عالی انتخابات در آنکارا تحویل داده شده، تحت حفاظت قرار خواهد گرفت.

این سیزدهمین دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه محسوب می‌شود که همانند دوره‌های گذشته، برجسته‌ترین نامزد آن اردوغان است که مشخصا با قلیچدار اوغلو از ائتلاف ملت رقابت می‌کند. درواقع این انتخابات ترکیه را باید یک انتخابات دوقطبی نامید که در آن دو طرف مذکور از یک سال گذشته تبلیغات انتخاباتی ضد یکدیگر را آغاز کرده بودند.

طی روزهای گذشته و در آستانه برگزاری انتخابات، اردوغان و قلیچدار اوغلو برنامه‌هایی چون سفر به شهرهای مختلف و سخنرانی میان مردم را در دستور کار خود داشتند. در این میان اردوغان و حزب عدالت و توسعه برای افزایش آرای خود روی مولفه محافظه‌کار ترکیه که 2 دهه قبل آنها را به قدرت رساندند حساب کرده‌اند. هم‌زمان با آن مخالفان دولت ترکیه نیز در صدد تاثیرگذاری بر آرای حزب محافظه‌کار این کشور هستند.

به عبارت دیگر محافظه‌کاران ترکیه در شرایط فعلی بزرگترین برگ برنده اردوغان در انتخابات محسوب می‌شوند و مخالفان وی تاکید کرده‌اند که برای شکست رجب طیب اردوغان و حزب متبوع وی در انتخابات، باید حمایت مولفه محافظه‌کار را از وی سلب کرد.

نتایج نظرسنجی‌های مربوط به انتخابات ترکیه نشان می‌دهد با وجود بحران‌های متعددی که مردم ترکیه طی دو سال گذشته با آن مواجه شدند اما اردوغان همچنان بارزترین نامزد ریاست‌جمهوری این کشور محسوب می‌شود و حداقل شانس کسب نیمی از آراء را دارد. در مقابل قلیچدار اوغلو نیز در رقابتی تنگانگ با رجب طیب اردوغان امیدوار است معادلات را به هم ریخته و مسند قدرت را از دست اردوغان و متحدانش خارج سازد.

بعد از کناره‌گیری محرم اینجه از انتخابات، شرایط به نفع قلیچدار اوغلو تغییر کرده و طی این چند روز نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که او در دور اول انتخابات با 55 تا 56 درصد آرا پیروز خواهد شد و از همین رو اردوغان در تلاش برای قانع کردن سینان اوغان جهت کناره‌گیری به نفع وی (اردوغان) است.

بنابراین پیش‌بینی نتایج سیزدهمین دور از انتخابات ترکیه کار آسانی نیست؛ به ویژه اینکه با توجه به سوابق این کشور در دوره‌های قبلی، نامزدها معمولا سازو کار قانونی مشخصی ندارند و از همه ابزارهای قانونی و غیرقانونی برای پیروزی استفاده می‌کنند. 

از هفته گذشته و درحالی که فرصت بسیار کمی تا زمان برگزاری انتخابات مانده، اردوغان و هم‌پیمانان وی از تلاش برای جلب نظر رای‌دهندگان و تاثیرگذاری بر معادلات سیاسی ترکیه دست نکشیده‌اند. «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه و متحد اردوغان بلافاصله بعد از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب طی روزهای گذشته با وزرای خارجه ایران و روسیه در مسکو دیدار و درباره همگرایی آنکارا با دمشق گفتگو کرد.

درحالی که هنوز تلاش‌ها برای قانع کردن بشار اسد جهت مذاکره و آشتی با دولت ترکیه به نتیجه نرسیده، اما مولود چاووش اوغلو در اظهاراتی ضد و نقیض در رسانه‌ها با هدف جلب آرای عمومی شهروندان ترک اعلام کرد که دیدار اردوغان و بشار اسد در سال جاری میلادی بسیار محتمل است که این امر می‌تواند مقدمه‌ای برای پایان بحران‌ها با سوریه به ویژه معضل آوارگان سوری باشد.

برخی با توجه به تحولات سیاسی اخیر در ترکیه معتقدند که احتمال شکست اردوغان در این دوره از انتخابات وجود دارد و در صورتی که قلیچدار اوغلو پیروز شود، سیاست خارجی ترکیه دچار تحولات سریعی خواهد شد؛ به ویژه در قبال سوریه. قلیچدار اوغلو بارها در جریان کمپین‌های انتخاباتی تاکید کرده بود که یکی از اولین اقدامات وی بعد از رسیدن به قدرت، آشتی با بشار اسد و بازگشایی سفارت ترکیه در دمشق خواهد بود.

در این میان یکی از مسائلی که پیش‌بینی نتایج انتخابات ترکیه را دشوار می‌کند «رای‌های خاکستری» است؛ به طوری که حتی بخش بزرگی از سیاستمداران و نامزدهای انتخابات پارلمانی نیز تا لحظه آخر نظر خود را درباره کاندیداهای ریاست‌جمهوری اعلام نکرده‌اند و مشخص نیست قصد حمایت از کدام جناح را دارند. 

در سایه این موارد و بحران‌های پیچیده‌ای که ترک‌ها از دو سال قبل تاکنون درگیر آن بوده‌اند، انتظار می‌رود سیزدهمین دور از انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در فضایی متفاوت برگزار گردد و با توجه به رقابت تنگاتنگی که میان اردوغان  قلیچدار اوغلو وجود دارد، کشیده شدن انتخابات به دور دوم سناریو دور از انتظاری نیست.