به گزارش همشهری ،ژئوپارکها بخشی از سرگذشت زمین را روایت می‌کنند و در کنار مناظر بصری شگفت انگیز از تاثیر گذر زمان در شکل گیری زمین، می‌توان سایر جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ژئوپارکها را دید. تا کنون ۱۹۵ ژئوپارک در ۴۸ کشور جهان در فهرست یونسکو ثبت شده است و قشم، ارس و طبس سه ژئوپارک ایران است که با سال‌ها همراهی مردم محلی به ثبت رسید
علاوه بر این پارک‌ها ۳۱ محدوده دیگر از کشور دارای پتانسیل ژئوپارک شدن دارند و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور آنها را شناسایی و ظرفیت‌سنجی کرده است. یونسکو شرایط خاصی برای تایید ژئوپارک به عنوان میراث جهانی دارد. مناطقی که به عنوان ژئوپارک معرفی می‌شوند، علاوه بر اینکه باید از لحاظ جاذبه‌ها، پدیده‌ها و سایت‌های زمین‌شناختی غنی باشند، یعنی دربرگیرنده چند پدیده زمین‌شناسی کمیاب و برجسته باشند، می‌بایست به گونه ای باشند که برای آنها برنامه‌های مدیریتی، حفاظتی، توسعه گردشگری و آموزش جامعه محلی و ... نیز اجرا کرد.
ژئو پارک قشم:
ژئوپارک قشم سال ۱۳۸۵ به عضویت شبکه جهانی ژئوپارک‌های تحت حمایت یونسکو درآمد ولی به دلیل ناتوانی مدیران وقت در منطقه آزاد قشم در نصب تابلو و علائم راهنمایی، احداث راه‌های دسترسی، ساخت اماکن اقامتی مانند هتل و مجموعه عوامل پشتیبانی برای حضور گردشگران در منطقه و ... در سال ۱۳۹۱ از فهرست یونسکو خارج شد. ولی بس از پیگیری‌های بیشمار جامعه محلی و کارشناسان و مسئولان دوباره کارت سبز عضویت را گرفت.
ژئوپارک جزیره قشم، ۳۵ ژئوسایت در دل خود دارد از دره ستاره‌ها تا کورکوراکوه، بام قشم، دره تندیس‌ها، دره چاهکوه، غار نمکدان، پهنه‌های گلی، چاکاویر دره شور، ساحل کرق، دره قاضی، تنگه اولی، بصیرا، چاکویر، جنگل حرا، صخره خرچنگ ها، روستای لافت، غار خربس، دوکلان، تنگه عالی، تنگه کریان، دیواره قاضی، خلیج دیرستان و ...
بازدید از این جزیره کار یکی‌دو روز نیست، تعطیلات عید بهترین زمان برای بازدید از قشم و جزایر اطرافش است. اقتصاد مردم محلی این جزیره سال‌هاست با گردشگری گره خورده است. علاوه بر شب‌مانی شما می‌توانید دستپخت بی‌نظیر زنان قشم را تجربه کنید.
ژئو پارک ارس:
مستندات یکی از بزرگترین انقراض‌ها روی زمین را می‌توان در روستای گلفرج آذربایجان شرقی دید. فسیل‌های ۲۵۰ میلیون ساله‌ای که در این منطقه پیدا شده نشان می‌دهد در دوره «پرمین ـ تریاس» معروف، ۹۶درصد از تمام گونه‌های دریایی و ۷۰ درصد از مهره‌داران خشکی منقرض شدند. حداقل ۵ میلیون سال طول کشید تا زندگی به زمین بازگردد. کشف این مستندات نادر زمین‌شناسانه، پس از ۱۰ سال دوندگی، منجر به ثبت ژئوپارک ارس نیز به عنوان میراث جهانی شد. تداوم ثبت این منطقه در یونسکو به اجرایی شدن تفاهم‌نامه‌یی است با منطقه آزاد ارس بسته شده است.
ژئوپارک ارس ۳۱ سایت متنوع و اصلی دارد. مناطق کمتال، ماراکان، دره‌دیز و کیامکی از ژئوسایت‌های عمده این ژئوپارک هستند که با توجه به تنوع زیستی پوشش گیاهی و جانوری آن، تحت حفاظت سازمان محیط زیست نیز قرار دارد. علاوه بر این کاروانسرای خواجه نظر، کلیساهای سنت استپانوس و چوپان، حمام تاریخی جلفا، عمارت آینالو، آبشار آسیا، چشمه تراورتن، پل های تایخی خداآفرین و موزه های گلفرج، خداآفرین و هوراند از دیگر سایت‌های ژئوپارک ارس است.
ژئوپارک طبس
آذر امسال کمیته تخصصی یونسکو به ژئوپارک طبس کارت سبز داد. این سومین ژئوپارک ایران است که به ثبت می‌رسد. مطالعات ژئوپارک طبس از سال ۱۳۸۹ آغاز شد و در نهایت امسال با ۳۹ ژئوسایت به ثبت رسید. طبس جذابیت‌های زمین‌شناختی فرهنگی و طبیعی قابل‌توجهی دارد که می‌تواند زمینشناسان و علاقه مندان زیادی را به این منطقه جلب کند. به قول علیرضا امری‌کاظمی، ارزیاب و عضو شورای عالی ژئوپارک‌های جهانی یونسکو، تنوع بالای پدیده‌های کم‌نظیر زمین‌شناسی موجب شده تا این منطقه در میان زمینشناسان به «بهشت زمین‌شناسی ایران» مشهور شود.
رشته کوه شتری، کوه نایبند، تپه‌های ماسه‌ای ریگ شتران، صحرا طبس، کال جنی، کال سردر و کال تفتو، نمونه‌هایی از پدیده های زمین شناختی در ژئوپارک طبس است. ۷۶ درصد از ذخایر زغال‌سنگ ایران در این ژئوپارک قرار دارد و از آن به عنوان پایتخت صنعت زغال‌سنگ ایران و خاورمیانه یاد می‌کنند.
