بازار مسکن در سال های گذشته شرایط پر فراز و نشیبی را سپری کرده است. در این راستا، به طور خاص وقوع جهش های ارزی و البته افزایش نرخ تورم در سال های گذشته، در کنار برخی چالش های ساختاری نهادینه شده در اقتصاد ایران، همه و همه نقشی مهم و محوری در افزایش قیمت مسکن در ایران و سخت‌تر شدن خانه دار شدنِ افراد بازی کرده اند.
در این راستا، بانک مرکزی کشورمان در آخرین گزارش خود از وضعیت قیمتی بازار مسکن در تهران، میانگین قمیت هر متر مربع مسکن در پایتخت را چیزی بیش از 81 میلیون تومان اعلام کرد که این عدد در مقایسه با دوره زمانی مشابه سال گذشته از افزایش 24 درصدی و در مقایسه با ماه گذشته، از افزایش بیش از 3 درصدی حکایت دارد. با این همه، هنوز بسیاری از افکار عمومی این سوال را مطرح می کنند که عمده محرک های افزایش قیمت مسکن در ایران چیست؟
اگر مولفه تحریم و فشارهای خارجی که کلیت اقتصادی ایران و بخش های مختلف آن نظیر بازار مسکن را نیز متاثر می کند کنار بگذاریم، اینطور به نظر می رسد که بازار مسکن با 2 چالش مهم و محوری دست به گریبان است که برای حل آن ها بایستی تدابیری جدی اندیشیده شود.
اول اینکه معادله عرضه و تقاضا در بازار مسکن ایران به ویژه در کلانشهرهایی نظیر تهران، حالتی متوازن ندارد. اکنون بخش تقاضا از عرضه پیشه گرفته و همین مساله خود سبب شده تا افزایش قیمت مسکن در پایتخت و متعاقبا دیگر شهرها و مناطق کشورمان(به عنوان مناطقی که از قیمت مسکن در تهران تاثیر می گیرند) را شاهد باشیم. به طور خاص در شهر تهران شاهد هستیم که بخش قابل توجهی از مسکن در حال ساخت نیز عمدتا مربوط به مناطقی است که نیازهای عمده و محوری پایتخت را تامین نمی کند.
مثلا به جای اینکه در پایتخت شاهد ساخت مسکن باشیم، در مناطق پیرامونی آن این موضوع به نحو ملموس‌تری قابل مشاهده است. از این رو، همین عدم توازن در معادله عرضه و تقاضا در بازار مسکن، سبب شده تا افزایش قیمت ها در بازار مسکن به ویژه در کلانشهرهایی نظیر تهران سرعت بگیرد.
دوم اینکه دولت نیز همچنان از منظر قواعد دستوری به بازار مسکن می نگرد. معادله ای که ناکارآمدی آن در طی دولت های مختلف کشورمان در سال های گذشته به وضوح اثبات شده و اصرار بر تداوم آن، صرفا مشکلات را بیشتر می کند. در کنار این نوعِ نگاه نادرست، شاهد تشدید فعالیت های دلالی در بازار مسکن و در عین حال، تشدید رویکردهای هیجانی افکار عمومی به بازار مسکن و البته تقویت نگاه سرمایه ای به این بازار نیز هستیم.
معادلاتی که همه و همه خود در ایجاد عدم توازن در بازار مسکن نقشی محوری بازی می کنند. البته که همانطور که پیشتر نیز گفته شد، مسائلی که در بازار مسکن و افزایش قیمت ها در این بازار ایفای نقش می کنند، بیشتر و گسترده تر از این حرف ها هستند با این حال، مولفه هایی که در این گزارش به آن ها اشاره شد نیز به طور خاص از منظر داخلی، اثرگذاری منفی را بر بازار مسکن داشته و دارند.
