به گزارش ایسنا، سیاست خارجی دولت سیزدهم مبتنی بر اولویت نگاه به همسایگان و به ویژه همکاری با کشورهای آسیایی است و مناسبات جمهوری اسلامی ایران با سریلانکا نیز در این ارتباط قابل بررسی است.
مقامات کشورمان همواره تاکید داشته‌اند که اراده ایران در جهت توسعه روابط همه جانبه با سریلانکا است و در این رابطه هیچ‌گونه محدودیت و مانعی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری و انتقال تجربیات به ویژه در حوزه فنی و مهندسی نداریم.
بنابراین سفر رئیس‌جمهور به سریلانکا که در چارچوب دعوت رسمی به عمل آمده از سوی رئیس‌جمهور این کشور انجام و بر مبنای سیاست گسترش مناسبات و همکاری‌ها با کشورهای دوست و همسو در سطح منطقه‌ای تعریف می‌شود، نشان دهنده اراده طرفین مبنی بر ادامه همکاری‌های متقابل و گسترش و تعمیق روابط میان تهران و کلمبو است.
در واقع رویکرد دولت مبتنی بر توسعه دیپلماسی منطقه‌ای، از مهمترین راهبردهایی است که به ارتقاء صادرات خدمات فنی-مهندسی کشور از جمله صنعت آب و برق کمک شایانی کرده است.
«عبدالرضا فرجی راد» سفیر پیشین ایران در سریلانکا در تحلیل خود از سفر رئیس‌جمهور به این کشور اظهار داشت: سریلانکا در اقیانوس هند جایگاه به خصوصی دارد و روابط ایران با این کشور همیشه خوب و بسیار نزدیک بوده است. زمانی هم که سریلانکا اولین خریدار نفت از ایران و همچنین ایران اولین خریدار چای سریلانکا بود این روابط همیشه خوب بوده و ادامه داشته است.
وی تصریح کرد: البته توافقاتی در حوزه روابط اقتصادی، تجاری و سرمایه گذاری وجود داشته که خیلی پیشرفتی در این زمینه حاصل نشده و بیشتر در امر تجارت کار شده ، حدود ۱۰ – ۱۵ سال پیش پروژه آبرسانی در سریلانکا توسط طرف ایرانی به اجرا درآمد که ایران حدود ۶۵۰ میلیون دلار برای این پروژه سرمایه گذاری کرد.
این دیپلمات پیشین کشورمان افزود: قرار بود چند سال پیش این پروژه افتتاح شود اما به‌دلیل تحریم‌ها به تعویق افتاد و قرار است در سفر رئیس‌جمهور این پروژه به بهره‌برداری برسد.
در نظر داشته باشیم جمهوری اسلامی ایران در گذشته در پروژه های دفاعی برای مقابله با ببرهای تامیل به سریلانکا کمک کرده و در حال حاضر نیز در صدور خدمات فنی و مهندسی (پروژه انتقال آب و تولید برق) به سریلانکا کمک می‌کند.
در واقع علاوه بر مناسبات سیاسی ایران و سریلانکا، همکاری‌های اقتصادی دو کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در جریان سفر رئیس‌جمهور نیز قرار است که پروژه فنی - مهندسی «اومااویا» توسط سید ابراهیم رئیسی افتتاح شود که می‌تواند پیام مهمی را در خصوص توانایی های فنی و صنعتی کشورمان به سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی منتقل کند.
پروژه چند منظوره « اوما اویا» یک پروژه نیروگاه آبی ۱۲۰ مگاواتی در استان مرکزی سریلانکا است. اساسا پروژه چند منظوره «اومااویا» سریلانکا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران در زمینه‌های سدسازی، انتقال آب و تولید برق محسوب می‌شود. توان فنی و مهندسی کشور در حوزه ابزارهای مدیریت منابع آب از جمله شبکه آبیاری زهکشی، تونل‌ها و سد سازی صد درصد است و ایران در بین چهار کشور برتر جهان در این حوزه قرار دارد.
علاوه بر این، تمامی فرایند ساخت، نظارت و مشاوره پروژه منحصر به فرد و چند منظوره «اومااویا» تماما توسط شرکت ایرانی انجام شده و هزینه ساخت آن به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار توسط دولت سریلانکا تامین شده است.
سریلانکا نیاز به انرژی دارد و پالایشگاهی شبیه پالایشگاه ایران در شهرری در آنجا ساخته شده و مقرر بود نفت ایران به آنجا رفته و پالایش شده و به شرق آسیا صادر شود. اکنون این پالایشگاه قدیمی شده و تمایل دارند توسط ایران نوسازی و بازسازی شود.
در نظر داشته باشیم، سریلانکا کشور بدهکاری است و به تنها کشوری که بدهی خود را پرداخت می‌کند، ایران است. میزان این بدهی حدود ۲۵۰ میلیون دلار می‌باشد که اکنون ماهیانه ۱۰ میلیون دلار از بدهی را در قالب ارسال چای به ایران پرداخت می‌کند. این بدهی نیز در قبال نفتی بود که پیش از آن فروخته شده و سریلانکا بعد از تحریم‌ها نتوانست بدهی خود را بپردازد.
فرجی راد در ادامه با اشاره به بدهی سریلانکا به ایران گفت: علاوه بر این سریلانکا بدهی ۲۵۰ میلیون دلاری بابت فروش نفت به ایران دارد که بعد از تحریم‌های آمریکا نتوانسته آنها را پرداخت کند و در سال‌ها اخیر بخشی از این بدهی را از طریق صادرات چای به ایران پرداخت کرده است. احتمالا توافق شود تا این روند ادامه داشته باشد.
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه خاطرنشان کرد: البته هیچ وقت در روابط ایران و سریلانکا مسائل خاصی وجود نداشته است حتی زمانی که تروریست‌های تامیل تلاش می‌کردند شمال سریلانکا را از سرزمین اصلی جدا و کنترل آن را از دست دولت خارج کنند، ایران کمک‌های نظامی به سریلانکا می‌کرد که آن کمک‌ها بسیار هم موثر بود.
سریلانکا دارای موقعیت ژئوپلتیکی و محل رقابت چین، هند و آمریکاست. سریلانکا برای حفظ خودش موازنه مثبتی بین هند و چین برقرار می‌کند و از حضور ایران استقبال می‌کند.
سفیر سابق کشورمان در سریلانکا همچنین با تاکید بر اینکه سریلانکا یک جزیره استراتژیک در اقیانوس هند است، گفت: اخیرا اهمیت این کشور در رقابت میان چین، هند و آمریکا بیشتر شده است. از طرف دیگر ۱۵ درصد تامیل‌ها که در شمال این کشور زندگی می‌کنند به هند نزدیک‌ترند و هند هم علاقه‌مند است نفوذ بیشتری داشته باشد.
این دیپلمات پیشین کشورمان افزود: سریلانکا عضو پیمان سارک است اما در دوره های بعدی که چین وارد صحنه سرمایه گذاری در آسیا و آفریقا شده است سریلانکا را به عنوان مرکز استراتژیک انتخاب کرده و حدود ۲ میلیون دلار برای یک اسکله سرمایه گذاری کرده است.
وی خاطر نشان کرد: آمریکا به خاطر اینکه سریلانکا یک منطقه استراتژیک است نسبت به آن حساسیت دارد زیرا در شمال این کشور بندری وجود دارد که بسیار حائز اهمیت است و حدود ۴۰۰ کشتی امکان لنگر انداختن در ساحل آن را دارند، فراموش نکنیم سریلانکا از ابتدا قرار بود مانند سنگاپور شود اما جنگ‌های داخلی دو سه دهه آن را از توسعه عقب انداخت و در حال حاضر در صدد است سریعا بتواند به توسعه دست یابد.
