«همستر هوگو می‌لمباند اسپاگتی با سس سوگو»
نویسنده: فرانتس هولر
ترجمه: علی عبداللهی
ناشر: کتاب نیستان، چاپ اول 1398
64 صفحه، 48000 تومان
***
در روزگاری که پیرامون ما پر است از انواع و اقسام سرگرمی‌سازهای وقت تلف کن بی‍مایه که ذهن فرزندان‌مان را از کودکی به سوی انجماد سوق داده و به تنبلی عادت می‌دهند. ضرورت کتاب و کتابخوانی و مهمتر از آن، چه کتابی خواندن بیش از هر زمان دیگری احساس می شود. «کتاب نیستان» در طول سالهای گذشته کوشیده در کنار مخاطبان بزرگسال، برای مخاطبان کودک و نوجوان نیز با همان رویکرد متعهدانه، در حوزه کتاب به فعالیت بپردازد. از این سبب همانگونه که به‌چاپ آثار نویسندگان وطنی در زمینه کتاب کودک و نوجوان توجه داشته، از ترجمه و انتشار آثار نویسندگان غیر ایرانی نیز غافل نمانده است. کتاب «همستر هوگو می‌لمباند اسپاگتی با سس سوگو» اثر فرانتس هولر نویسنده و طنز پرداز سوئیسی یکی ازهمین آثار است که با ترجمه علی عبداللهی به فارسی برگردانده شده و توسط نشر نیستان منتشر شده است.
فرانتس هولر در سال ۱۹۴۳ در سوئیس به دنیا آمده، از اواخر دهه شصت با کتاب «خمیازه‌های گمشده و چند قصه بی‌فایده دیگر» به شهرت رسید. از هولر تاکنون کتابهای زیادی در زمینه کودکان و بزرگسالان منتشر شده است علاوه برداستان، نمایشنامه و فیلمنامه‌هایی نیز توسط او نوشته شده‌است. همچنین تاکنون جوایز گوناگونی را کسب کرده که جایزه ادبی زولوتون ۲۰۱۳ سوئیس از مهمترین آنها بوده است. هولر به ایران نیز سفر کرده و در نمایشگاه کتاب حاضر شده است. «یک چفت چکمه برای هزار پا» از جمله کارهای هولر است که پیش از این با ترجمه ناصر غیاثی به فارسی برگردانده شده است. توجه مترجمان نام آشنای زبان آلمانی، همچون ناصر غیاثی و علی عبداللهی به آثار هولر به روشنی نشان از اهمیت این آثار و ارزش‌های ادبی و محتوایی آنها دارد. علی عبداللهی پیش از کتاب «همستر هوگو می‌لمباند اسپاگتی با سس سوگو»، کتاب «یک جفت چکمه برای هزارپا» را نیز از همین نویسنده به فارسی برگردانده بود.
مهمترین ویژگی کتاب «همستر هوگو می‌لمباند اسپاگتی با سس سوگو» که به عنوان یکی از ویژگی‌های اصلی و ستایش شده آثار شناخته می‌شود، توجهی است که او به مخاطبانی از طیف های سنی مختلف دارد. او برای کودکان می‌نویسد اما بزرگسالان نیز غافل نیست. بنابراین مخاطبان آثار او چه کودک و چه بزرگ سال نکات قابل توجهی در نوشته های او می یابند که می تواند موجب جذب آنها به این نوشته شود و جایزه ادبی زولوتون ۲۰۱۳ نیز به طور عمده به همین دلیل به او داده شده است.
توجه به وِیژگی هایی که اغلب از سوی نویسندگان کتابهای کودک مغفول می‌ماند، مهمترین دلیلی است که می‌تواند ضامن برقراری ارتباط مخاطبان بزرگسال با این قسم آثار باشد. فرانتس هولر در این کتاب صرفا به داستان گویی برای کودکان، سرگرم کردن یا انتقال مفاهیمی برای دادن آگاهی و یا آموزش به آنها بسنده نمی‌کند. در آثار او مسئله فرم و زبان که عمدتا در ادبیات کودک و نوجوان مغفول می ماند مورد توجه قرار می گیرد و جدای آن گستره‌ای از مفاهیم جدی تر و عمیق تر بیان می شود که هر گروه از مخاطبان با توجه به سطح درک خود می توانند از آن بهره‌مند شوند.
کتاب «همستر هوگو می‌لمباند اسپاگتی با سس سوگو» هولر در قالب چهل و پنج قطعه منظوم با اشعاری شاد با حال و هوایی بازیگوشانه اما در اصل آموزشی به طرح پاره ای از مسائل مهم زندگی پرداخته است. برخورداری از چنین کیفیتی مترجم کتاب را نیز با چالشی روبه رو می‌سازد که معمولا در کتابهای حوزه کودکان کمتر شاهد آن هستیم. به هر حال علی عبداللهی به دلیل تسلط بر زبان آلمانی و همچنین تجربه اش در حوزه شعر (هم ترجمه و هم سرودن) به خوبی از عهده این مهم بر آمده است. عبداللهی نه فقط به برگردان اشعار به زبان فارسی پرداخته که کوشیده با استفاده از زبانی آهنگین و همچنین با استفاده از وزن و قافیه آنها را باز سرایی کند. این مهم باعث شده آن نگاه طناز و زبان پر نیش کنایه هولر که در پاره‌ای بخش‌ها به هزل نیز نزدیک شده به شکل جذابی در این کتاب دیده شود.
با این حال هولر داستانهایش را با بیانی ساده و به دور از پیچیدگی به مخاطب ارائه می کند. «همستر هوگو می‌لمباند اسپاگتی با سس سوگو» نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما با نکته سنجی و طنز دست روی جنبه های منفی زندگی انسان های امروز می گذارد و برای بیان غیر مستقیم و تاثیر گذار نیز از حیوانات بهره می گیرد. در این کتاب همچنین باید به تصویرهای کارتین شرر اشاره کرد که به خوبی در خدمت مضمون مورد نظر نویسنده قرار گرفته اند و از جذابیت های این اثر محسوب می شود. باید اشاره کرد که کتاب نیستان با چاپ مقبول «همستر هوگو می‌لمباند اسپاگتی با سس سوگو» روی کاغذ گلاسه و خرید حق کپی‌رایت ترجمه آن در ایران به شکلی حرفه ای این کتاب را در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار داده است.
