به گزارش مهر در بخش نخست مصاحبه با مالک شریعتی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی به مسائلی از قبیل نبود متولی در بخش مصرف انرژی، تشکیل سازمان کنترل مصرف انرژی و علل ناترازی در بخش انرژی پرداختیم. آنچه ملاحظه می‌کنید بخش دوم این مصاحبه است.

مهر: آقای دکتر شفاف بفرمائید آیا شما موافق افزایش قیمت حامل‌های انرژی هستید و اساساً این راه کار منجر به کنترل مصرف خواهد شد یا خیر؟

شریعتی: به نظر من اجرای سیاست‌های قیمتی خوب است اما اولویت نیست و فوریت ندارد و فقط به عنوان مسکن عمل خواهد کرد. ما در حوزه‌ی غیر قیمتی کارهای بزرگی باید انجام بدهیم که اساساً ارتباطی به حوزه‌ی قیمت ندارد؛ بسیاری از مشکلات می‌تواند شود بدون آنکه به مصرف کننده نهایی فشار وارد شود. مثلاً با یک افزایش قیمت چقدر می‌توانیم کنترل مصرف انرژی داشته باشیم؟ اصلاً چقدر می‌توانیم قیمت‌ها را افزایش بدهیم؟ وقتی قیمت بنزین به طور مثال در ایران ۱,۵۰۰ تومان است و لب مرز فرض کنید ۴۰ هزار تومان این فاصله را تا کجا می‌توانیم کم کنیم؟ فرض کنیم بنزین بشود ۲۰ هزار تومان بازهم می‌بینیم که فاصله قیمتی وجود دارد. با این شرایط اصلاً اجرای سیاست قیمتی کارایی ندارد.

مگر اینکه دولت بخواهد تبعات اجتماعی و امنیتی آن را بپذیرد که این کار هم بی عقلی است. اما اجرای سیاست‌های غیر قیمتی هیچ گونه هزینه بر نیست اولاً در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌توان کار را با هزینه ریالی جلو برد و نیازی به ساخت پالایشگاه و نیروگاه برای افزایش تولید نیست.

همچنین نیاز به فناوری‌های پیچیده هم نیست و با وضع موجود می‌توان کار را جلو برد؛ همچنین کار کاملاً به صورت مردمی انجام خواهد شد یعنی در حوزه‌ی مدیریت مصرف می‌شود کاملاً مردم را شریک کرد در حالی که در بخش تولید کار حاکمیتی و دولتی جلو خواهد رفت. بنابراین در حوزه مدیریت مصرف خیلی راحت می‌شود اقتصاد مردمی را پیاده کرد. شما وقتی کار را با مردم جلو ببرید سریع اثرش را خواهید دیدو این خاصیت شراکت با مردم است.

مسئله دیگری که از قبل وجود داشته و این روزها پررنگ شده است موضوع قاچاق سوخت است. اگر صریح بخواهم عرض کنیم در صحبت‌های کارشناسان و حتی بعضاً مدیران اعلام می‌شود که قاچاق سوخت از طریق نیروگاه‌ها وجود دارد و این مسئله به خاموشی‌های ماه‌های اخیر دامن زده است. شما هم مصاحبه‌ای داشتید و این موضوع را تأیید کرده اید لطفاً در این خصوص توضیح دهید آیا از نیروگاه‌ها سوخت قاچاق می‌شود؟

این موضوع یک مسئله مهم است که ربطی به مردم ندارد، البته مردم برایشان سوال است که این سوخت که متعلق به من است چگونه قاچاق می‌شود؟ چیزی که استنباط شخصی من بود این است که وزارت نفت مدعی است که من سوخت را تأمین می‌کنم و وزارت نیرو آن سوخت را از من تحویل می‌گیرد اما چرا بهینه مصرف نمی‌کند و در کنارش حالا موارد دیگری مثل قاچاق سوخت هم وجود دارد. خود وزارت نفت مدعی که من سوخت را تحویل وزارت نیرو دادم و این سوخت از طرق مختلف قاچاق می‌شود و یک کمبودی ایجاد می‌شود که در نتیجه اثرش می‌شود قطع برق که به صورت روزانه دو ساعت؛ که حداقل ما در یکی دو ماه پیش شاهدش بودیم.

به هر حال اینکه راندمان نیروگاه‌های ما بسیار پایین است برای امروز و دیروز نیست راندمان نیروگاه‌های کشور زیر سی و هفت هشت درصد است و اصلاً مطلوب نیست در دنیا بالای هشتاد درصد برق تولید می‌شود که ما می‌تونیم با تغییراتی به آن برسیم.

از طرف دیگر میزان وابستگی نیروگاه‌های به سوخت گاز هست و عملاً ما نیروگاه‌های تک محصول هستیم که هیچ کجای دنیا این گونه نیست. در دنیا نیروگاه‌ها با سوخت‌های مختلف فعالیت می‌کنند نیروگاه‌های با سوخت زغال سنگ وجود دارد. الان تقریباً تعداد زیادی از نیروگاه‌های چین زغال سنگ هستند؛ خیلی از کشورهای اروپایی به سمت استفاده از زغال سنگ رفته‌اند. ما هم منابعی داریم که می‌تونیم استفاده کنیم اما هم اکنون استفاده ما از زغال سنگ صفر است. بنابراین می‌توان به نیروگاه‌های خود تنوع بدهیم تا مشکلی بابت سوخت به وجود نیاید.

چرا دولت به منظور کنترل مصرف و همچنین افزایش راندمان نیروگاهی قیمت سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها را افزایش نمی‌دهد؟

ما یک بحثی در سال‌های گذشته داشتیم که وضعیت تأمین سوخت معادل نیروگاه‌ها باید چگونه باشد و قانون برایش تصویب کردیم. الان همین قانون می‌گوید که وزارت نیرو باید ابتدای سال نیاز خودش به سوخت معادل که منظور گازوئیل و مازوت هست را اعلام کند و وزارت نفت مکلف است که بر اساس این اعلامی تدبیر کند وسوخت مورد نیاز را تأمین کند.

سوال اساسی این است که آیا این اتفاق افتاد است یا خیر؟ من به عنوان نماینده مجلس این را بررسی کردم و به این نتیجه رسیدم که اشکالاتی وجود داشته است هرچند که دوستان زحماتی هم کشیدند و این مشکلات عامدانه نبوده است اما به هر حال یک جاهایی هم کم کاری وجود داشته و مواردی هم بر ما تحمیل شده است در سال اخیر به ویژه سال هزار و چهارصد و دو خب ما مشکل کمتری در تأمین سوخت گاز داشتیم از بابت اینکه ترکیه برای یک مدت طولانی در زمستان از ما گاز دریافت نکرد. طبیعتاً ما تمام آن گاز را به نیروگاه‌ها اختصاص دادیم و ذخایر سوخت مایع بلااستفاده ماند.

اواخر سال چهار صد و دو به دلیل خرابکاری خط انتقال سراسری گاز نیروگاه‌ها مجبور شدند سوخت مایع مصرف کنند و این موضوع تا ابتدای سال جاری نیز ادامه داشت. حادثه‌ی شهادت رئیس جمهور هم حادثه کمی در یک کشور نیست و ممکن است که یک کشور از پا دربیاورد اما با تدابیری که رهبری داشتند از این بحران عبور کردیم.

بعد از انتخابات هم بلافاصله کار شروع شد ولی مسئله جابه جایی اورهال پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها که باید در موعد مقرر انجام می‌شد مانع از این شد که به توان تولید به درستی انجام شود.اگر فرض کنیم وزارت انرژی داشتیم دیگر وزیرش نمی‌آمد بگوید که برق این مشکل را دارد و نفت این مشکل را و مدیریت یک پارچه بود. الان وقتی دبیرخانه‌ی شورای عالی امنیت ملی یک تصمیمی می‌گیرد که باید همه از آن تبعیت کنند ولی می‌بینیم مثلاً فلان وزارت خانه از این دستور سرپیچی می‌کند و این مشکلات ایجاد می‌شود.

تکلیف قانونی داریم؟

در مورد قیمت سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها هم ما تکلیف قانونی داریم همانطور که پالایشگاه‌ها از پنج درصد تخفیف خوراک استفاده کنند و مکلف شدند که کیفی سازی انجام دهند نیروگاه‌ها هم همین کار را باید انجام دهند واقعاً نزدیک سی میلیارد دلار سوخت در نیروگاه‌ها سالانه سوخت می‌شود اما اگر نیروگاه‌ها با راندمان بالا کار را انجام دهند دیگر شاهد این وضعیت نخواهیم بود.

الان در نیروگاه‌ها اتفاقی که می‌افتد این است هم سوخت را مفت تحویل می‌گیرند و هم راندمان پایین است و هم برق تحویلی را دولت ارزان می خرد و به مردم تحویل می‌دهد که این سیاست باید اصلاح شود بنابراین در مجلس آمدیم و این قانون را تصویب کردیم که قیمت سوخت مانند پالایشگاه‌ها به صورت آزاد تحویل داده شود و در نهایت برق را با قیمت یارانه‌ای به مردم عرضه کنیم که این کار به نفع نیروگاه‌ها خواهد بود. و دیگر انگیزه‌ای برای قاچاق هم وجود نخواهد داشت.

آن بحثی که من راجع به قاچاق سوخت نیروگاهی عرض کردم منظورم این بود که از مخزن مثلاً در نیروگاه‌ها باز می‌کنند یا سوراخ می‌کنند و سوخت را می‌برند دیگر با اجرای این قانون این کار امکان پذیر نخواهد بود.

به هر حال انچه که باید انجام شود این است که نیروگاه‌ها باید سوخت را با قیمت آزاد تحویل بگیرند و روی راندمان خود کار کنند تا تولید بهینه شود و در نهایت برق تولید شده با قیمت یارانه‌ای در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.