دهم فروردين ۱۳۴۰ خورشيدى مصادف با ارتحال مرجع عاليقدر شيعه آيت الله بروجردى بود.  ايشان پس از فوت آيت الله سيد ابوالحسن اصفهانى به مدت ۱۵ سال مرجع عام شيعيان بودند.از شاگردان برجسته آخوند خراسانى و داراى بيش از ٢٠جلد تاليفات به زبان عربى و فارسى است.
  از شاگردان معروف و شاخص وى به افراد زير مى توان اشاره كرد؛حضرات آيات ؛خمينى، گلپايگانى، مطهرى، منتظرى، سيستانى، صافى، مكارم شيرازى، سبحانى، شبيرى و هاشمى رفسنجانى را نام برد.

️ از فضايل و امتيازات وى مى توان به موارد زير اشاره كرد

● سعه صدر و دورى از تنگ نظرى
● تقوا و باور قيامت
● نظم و انضباط فوق العاده در امور
● انجام خدمات اجتماعى و عام المنفعه چون تاسيس كارخانه برق، حمايت از نيازمندان و انجام امور نيكوكارى
● حمايت از مساله فلسطين
● مبارزه بابهائيت
● اهتمام بايسته به امر مرجعيت و روحانيت

مرجع عاليقدر آيت الله بروجردى رويكرد و ديدگاه مشخص و روشنى را در اين حوزه دنبال كرد كه شاگرد خلف وى استاد مرتضى مطهرى در كتاب مجموعه مقاله بحثى درباره مرجعيت و روحانيت كه در سال ۱۳۴۰ نوشته است درباره مزايا و خدمات ايشان از موارد زير ياد مى كند؛

1-  ايجاد دفتر حساب و كتاب 
با هدف نظم بخشيدن به امور مرجعيت
2-  همكارى دين و علم از طريق توسعه مراكز آموزشى
3-  اعزام مبلغ به خارج از كشور براى معرفى اسلام و مذهب تشيیع از جمله تاسيس مركز اسلامى هامبورگ در آلمان و كشورهاى ديگر
4- وحدت اسلامى و تقريب بين مذاهب اسلامى 

از جمله اقدامات مهم آيت الله بروجردى سازماندهى و ايجاد نظم و برنامه ريزى در حوزه علميه و نهاد روحانيت بود.
اين كار مهم بر دوش امام خمينى و همكارى استاد مرتضى مطهرى و آيت الله حائرى (فرزند موسس حوزه علميه) بود.

اصلاح نظام حوزه و روحانيت بر اصول زير استوار بود؛

● بازنگرى در شيوه جذب و گزينش طلاب
● ساماندهى لباس و پوشش روحانيون
● انتظام بخشى به مدارج تحصيلى و مراحل آن.

اما متاسفانه اين طرح ناتمام ماند و موجب دلخورى امام خمينى و همراهان از آيت الله بروجردى شد…
با اين همه "حفظ كيان روحانيت" به گونه اى كه مورد تحقير واقع نشود و در عين حال قادر به مبارزه با عوام زدگى باشد همواره در اولويت اين مرجع عاليقدر بود.

ايشان بر اين اعتقاد بود كه مصيبت بزرگ روحانيت "عوام زدگى" و دنباله روى از عموم مردم است و آن را آفت بزرگ براى روحانيت مى دانست.
-️ استاد مرتضى مطهرى كه از سرآمدان و پيشتازان اصلاح نظام حوزه و روحانيت بود در كتاب "نهضت هاى اسلامى در صدساله اخير" صص ۵۴-۵۸ "امتياز روحانيت شيعه را بر آن مى داند كه يك نهاد مستقل است، بدين معنا كه از نظر روحى به خدا متكى و از نظر اجتماعى به قدرت مردم وابسته است".
مطهرى در كتاب ده گفتار - گفتار دهم به مشکل اساسى در سازمان روحانيت اشاره مى كند و از دنباله روى و عوام زدگى به عنوان يک آسيب اساسى ياد مى كند.

 او مى نويسد؛"عوام زدگى آفتى است كه روحانيت ما را فلج كرده و از پاى در آورده است، از سيل زدگى، زلزله زدگى و مار و عقرب زدگى بالاتر است و اين آفت عظيم معلول نظام مالى است كه موجب عقب ماندگى و حكومت عوام و منشاء رواج فراوان ريا، تظاهر، كتمان حقايق شده است".

-  براى من به عنوان نسل انقلابى كه سوداى روحانى شدن و رفتن به حوزه علميه قم را در ابتداى انقلاب داشتم.
-️  به عنوان كسى كه از سوى خانواده پدرى و مادر اجدادم از مراجع و روحانيت بوده اند.
-  به عنوان مقلد امام خمينى كه تاكيد داشت "اسلام تان از اسلام روحانيت جدا نباشد".
- به عنوان يك نويسنده و استاد دانشگاه كه صفحاتى از تاريخ را ورق زده ام.
- به عنوان نويسنده مدخل "روحانى و روحانيت" در بنياد دائره المعارف اسلامى و دانشنامه جهان اسلام.
-️  و به عنوان نويسنده اى كه از ٢٢ جلد كتاب و تاليفات خود چندين جلد آن در توصيف، تبیین، تحليل، خدمات روحانيت اختصاص دارد…

-️  بر اين باورم كه اصلاح نظام حوزه و روحانيت را بايد خود مراجع و روحانيت بر عهده داشته باشند و امروز فورى تر از فردا است.روحانيت در طول تاريخ منشاء خدمات بزرگ و مهمى بوده است كه نبايد فراموش كرد.-️  با اين همه تمايز ميان روحانيت به عنوان مبلغ دين و مروج شريعت و حامى و ملجاء مردم با روحانيت در موضع قدرت و سخن گفتن از موضع آمرانه بايد كاملا مشهود باشد.

- نبايد به نام دفاع از انقلاب و نظام روحانيت خود را همه كاره و قيم ملت ونظام بداند. اين سخن امام خمينى در سالهاى نخست انقلاب بود.

-  درشت گويی، تهديد و ارعاب، نسبت هاى ناروا به مردم، درمواردى رانت خوارى و تبار گمارى، دخالت هاى بی مورد در عزل و نصب هاى مسئولان اجرايي، ارايه چهره اى خشن از دين و خود پندارى مطلق به مثابه شريعت و دين و باطل دانستن ديگران و… همه و همه بايد از سوى قليلى ازروحانيت كه متاسفانه غالبا ميدان دار هستند كنار گذاشته شود.

- نگاهى به اطراف خودبيندازيد، در ميان گروه هاى مرجع "روحانيت" از رتبه ها نخست در ساليان اول انقلاب هم اكنون در رتبه هاى پانزدهم از بيست گروه مرجع است.از ۱۵۳ نماينده روحانى در مجلس شوراى اسلامى دوره نخست در انتخابات اخير مجلس دوازدهم تعداد روحانيون به زير ٣٠ نفر رسيده است.!-️ دلسوزان روحانيت از عدم اقبال مردم و رويگردانى به آنان ناراحتند.امروز درست يا غلط اسلام ، تشيع و جمهورى اسلامى با رفتار و مواضع روحانيت سنجيده مى شود.و اين همان نگرانى بزرگ است كه امام خمينى به عنوان معمار جمهورى اسلامى داشت كه اگر اسلام اين بار ضربه بخورد قرن ها نخواهد توانست سر بلند كند.

اگر برخى سوالات و ابهامات بعد از مطالب فوق پیش نمى آمد ضرورتى به ادامه مطلب نبود . 

-️ "شعار سياست ما عين ديانت ماست"موجب سوء برداشت بعد از انقلاب شد و يكباره همه امور را سياست زده، آنهم از نوع افراطى آن كرديم.روحانى جوانى كه ساليانی است تريبون هاى پر تكرار و رسمى رسانه اى را در اختيار دارد كار را بدانجا كشاند كه هدف از بعثت حضرت محمد (ص) را "كسب قدرت" برشمرد تا مكارم اخلاق كه نص صريح قرآن است؟!

- غالب تريبون های نماز جمعه به جاى ترويج اخلاق و تكريم ديگران و حقوق متقابل حاكميت و مردم يک سره تفكر تقليد گرايی و پيروى را ترويج كرد. برخلاف انقلابى كه منظومه فكرى آن برپايه معرفت، خرد و عقلانيت بود.

-️ روزگارى امامان جمعه در قامت و رداى بزرگانى چون؛ طالقانى، مشكينى، جوادى آملى، صدوقى، مدنى، اشرفى اصفهانى، دستغيب، امينى، مهدوى كنی، موسوى اردبيلى، منتظرى و امامى كاشانى بود و امروزه بنگريم چه كسانى اين سنگر را تسخير كرده اند و چه مى گويند؟!

-️ روحانيت از داشته ها و ظرفيت و اعتبار تاريخى خود فرسنگ ها فاصله گرفته است و اين سرمايه اجتماعى سترگ در حال ذوب شدن است!

-️ بازگشت به سنگر پاسدارى از ايدئولوژى و ملجا مردم بودن يک اقدام حياتى، عاجل و راهبردى است و نه انتخابى!

-️ عصر جديد و تنوع و تكثر فرهنگى، جابجايی نسل ها، دگرگونى مطالبات و تقاضاها و از سوى ديگر نقش و تاثير سهمگين رسانه هاى مخرب كه دنيايی از پرسش و ابهامات را بوجود آورده، ماموريت و رسالت روحانيت را بس خطير و دشوار كرده است.

-️ برخى منسوبان و نيز منصوبان، خانواده و فرزندان و همچنين مواضع و رفتار برخى از روحانيون تاثير بس منفى بر تشخص و جايگاه روحانيت وارد كرده است.

-️ نهاد عظيم روحانيت به مثابه سرمايه اجتماعى و گنجينه زنده بشرى در طول تاريخ كسب آبرو، اعتبار و جايگاه پيدا كرده است. همه و بيش از ديگران همين روحانيت و مراجع معظم تقليد و حوزه هاى علميه بايد در اصلاح، بازنگرى و روز آمد كردن آن همت نمايند.اميد كه چنين باد!

إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ ﴿هود/۸۸﴾