علی ابراهیمی سراجی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تاریخچه رؤیت هلال ماه، گفت: اولین معیار دیدن هلال ماه حدود ۳ هزار سال قبل توسط بابلی‌ها در بین‌النهرین ارائه شد. تقویم قمری بر اساس رؤیت هلال ماه هزاران سال است که توسط مردم دنیا استفاده شده است. زیرا نیاز به نگارش نداشته و می‌توانند با مشاهده ماه، روزشماری کنند.
وی ادامه داد: بر این اساس واژه «هفته» به معنای «۷ روز» از ۴ حالت مداری ماه تعریف شده که ماه هر ربع مدار خود را در مدت یک هفته طی می‌کند. بنابراین اولین تقویم ابداعی بشر، تقویم قمری بوده است.
ابراهیمی اضافه کرد: آنچه که در دین اسلام موجب اهمیت تقویم قمری شده، این بود که پیش از اسلام، این تقویم را به عنوان تقویم شمسی استفاده می‌کردند، به این صورت که بعد از گذشت ۱۲ ماه قمری، با توجه به اینکه تقویم قمری ۱۱ روز از تقویم شمسی کوتاه‌تر است، هر ۲ تا ۳ سال، یک ماه کبیسه را به آن اضافه می کردند.
عضو ستاد استهلال استان تهران خاطر نشان کرد: با ظهور اسلام این مساله در آیه ۳۶ و ۳۷ سوره تؤبه و احادیثی از پیامبر اسلام اشاره و به آن تاکید شده که تقویم قمری از شمسی جدا شود و بر اساس حرکت ماه در آسمان باشد.
وی اضافه کرد: از این رو وقایع مختلف در صدر اسلام در تقویم قمری نگارش شده است و از سوی دیگر بسیاری از مناسک مسلمین از جمله ماه رمضان، ماه حج و ماه‌های حرام و غیره در تقویم قمری درج شده است و این تقویم اهمیت خاص خود را دارد.
ابراهیمی ادامه داد: از این رو موضوع دیدن هلال ماه همیشه مهم بوده است و کشورهای مختلف بر اساس احکام فقهی که دارند، به موضوع استهلال وارد شده‌اند و از این رو تفاوت آراء و نظرات در بین آنها در این حوزه وجود دارد.
وی با اشاره به وضعیت رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال ۱۴۴۵ در دنیا، گفت: شرایط استهلال در دنیا به گونه‌ای است که به احتمال زیاد اکثر کشورهای اسلامی در یک روز عید فطر را جشن خواهند گرفت.
عضو ستاد استهلال استان تهران، اضافه کرد: برای بررسی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال ۱۴۴۵ باید به لحظه مقارنه ماه و خورشید رجوع شود. این لحظه در ایران در ساعت ۲۱ و ۵۰ دقیقه و ۴۶ ثانیه روز دوشنبه، ۲۰ فروردین ماه ۱۴۰۳ رخ خواهد داد و در این لحظه ماه به مقارنه با خورشید می‌رسد.
وی تاکید کرد: این لحظه مقارن با خورشیدگرفتگی کلی زیبایی است که در نیمکره شمالی زمین و در کشورهایی چون مکزیک، امریکا و کانادا قابل مشاهده است.
ابراهیمی ادامه داد: با توجه به اینکه در این زمان (ساعت ۲۱ و ۵۰ دقیقه و ۴۶ ثانیه روز دوشنبه ۲۰ فروردین ماه ۱۴۰۳) هنوز صفحه ماه روی خورشید قرار دارد، لازم است ماه از خورشید فاصله بگیرد تا وضعیت رؤیت‌پذیری انجام شود.
مسئول رصدخانه ماهانی، با اشاره به اولین شامگاه بعد از مقارنه ماه و خورشید یعنی شامگاه ۲۱ فروردین، اظهار کرد: در این زمان هلال ماه در پهنه ایران و بسیاری از کشورهای دنیا به‌ویژه کشورهای غربی از جمله مرکز و غرب آسیا و بخش‌های زیادی از آفریقا، اروپا و آمریکا هلال ماه با چشم غیر مسلح دیده می‌شود.
وی اضافه کرد: در بخش‌هایی از شرق آسیا و جنوب امریکای جنوبی و جنوب آفریقا هلال ماه با چشم مسلح قابل رؤیت خواهد بود. تنها سرزمینی که رؤیت‌پذیری هلال ماه در ۲۱ فروردین وجود ندارد، قاره استرالیا است؛ ولی در سایر نقاط دنیا و از جمله در ایران هلال ماه در شامگاه ۲۱ فروردین با چشم غیر مسلح قابل مشاهده خواهد بود.
ابراهیمی اظهار کرد: با توجه به اینکه روز ۲۰ فروردین در پهنه کشورهای اسلامی، هلال ماه زودتر از خورشید غروب می‌کند، به نظر می‌رسد که اکثر کشورهای مسلمان چهارشنبه، ۲۲ فروردین ماه ۱۴۰۳ را عید فطر اعلام کنند.
وی با بیان اینکه احتمال زیاد اکثر کشورها در یک روز عید فطر را جشن خواهند گرفت، توضیح داد: اعلام روز عید فطر بر اساس احکام فقهی متفاوت است. به عنوان مثال در کشور عربستان باید در شهر مکه هلال ماه پس از مقارنه بعد از خورشید غروب کند و مشخص نمی‌کند که هلال ماه دیده می‌شود یا خیر. ولی در ایران دیدن هلال ماه در طی روز حتی با چشم مسلح قابل استناد است و برخی مراجع ایران و عراق دیدن هلال ماه را تنها با چشم غیر مسلح قبول دارند.
عضو ستاد استهلال استان تهران گفت: آنچه که در سال جاری رخ داده، این است که در ۲۰ فروردین، در شهر مکه ماه زودتر از خورشید غروب می‌کند. ضمن آنکه در برخی کشورها از جمله عربستان، ماه رمضان یک روز زودتر از ایران آغاز شد و از این رو ماه قمری در این کشورها ۳۰ روزه به پایان می‌رسد.
این محقق حوزه نجوم، اضافه کرد: در کشورهایی مانند ایران و عراق هلال ماه در شامگاه ۲۱ فروردین با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است و در صورت شرایط مساعد جوی و مشاهده هلال ماه، رمضان ۲۹ روزه به اتمام می‌رسد.
ابراهیمی تاکید کرد: هلال ماه در شامگاه ۲۱ فروردین در شرق آسیا، جنوب آفریقا و جنوب آمریکا فقط با ابزار رصدی دیده می‌شود.
