کنکور، خادم یا ارباب آموزش و پرورش؟!

دکتر پرویز آژیده*، گروه اجتماعی الف،   4030618011 ۱۷ نظر، ۰ در صف انتشار و ۰ تکراری یا غیرقابل انتشار

«در وزارت آموزش وپرورش  جهت گیری همه برنامه ریزیها از جمله تربیت معلم ،تألیف کتب درسی ، روش های تدریس، امتحانات داخلی ونهایی تحقق اهداف مصوب قانون آموزش وپرورش است نه غیر آن. متاسفانه کنکور وسوالات تستی نه تنها همه برنامه های آموزش وپرورش را تحت الشعاع  بلکه دست یابی به این اهداف را غیر ممکن می سازد»

کنکور، خادم یا ارباب آموزش و پرورش؟!

آزمون و ارزیابی در روند تکمیل فرآیند یادگیری وآموزش از نقش برجسته ای برخوردار وکنکاش در کم وکیف آن به عنوان یک ضرورت همیشه مورد توجه صاحب‌نظران  بوده است. طبیعتا   سیستم آموزشی ما ایجاب می کند  ارزشیابی  نه راهبر  بلکه راهرو  آموزش بوده وجهت گیری آموزش نیز تحقق اهداف آموزش وپرورش باشد. اصل بر آموزش است  و ارزشیابی می تواند قوت و ضعف آموزش را روشن و معلم وبرنامه ریزان آموزش وپرورش را  در رفع ضعف ها وکاستی ها مدد کار باشد. 

قانون مصوب سال ۱۳۶۶ اهداف وظايف آموزش وپرورش را  در ۱۳ ماده بطور دقیق  و مبسوط بیان کرده وتحقق این اهداف را برای این وزارتخانه تکلیف کرده است. مروری بر موراد وبندهای این قانون  شکاف بزرگی را در مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب به نمایش  می گذارد.بررسی علل ناکامی آموزش وپرورش در تحقق این اهداف امروز یک ماموریت  اولویت دار برای برنامه ریزان و دست اندر کاران وصاحبنظران می باشد. ارتباط تنگاتنگ تحقق اهداف آموزش وپرورش  با اهداف کلان  نظام  خطر غفلت از این ناکامی را بیشترو   بیشتر برجسته می کند.

با این مقدمه کوتاه راقم این سطور  در بین علل مختلف  کنکور را  به عنوان متهم اصلی این ناکامی قلمداد نموده و از تصمیم سازان و تصمیم گیران  آموزش و پرورش در خواست می نماید این بعد از آثار تخریبی کنکور را بیشتر مورد عنایت قرار دهند‌. 

 در اینجا نیم نگاهی به بند ۷  ماده ۲ قانون اهداف آموزش وپرورش به عنوان شاهد مثال  شاید به بیان منظور کمک نماید. 

شناخت و شکوفا کردن و پرورش استعدادهای دانش آموزان و تقویت روح بررسی و تتبع و تحقیق وابتکار در تمام زمینه های علمی،فرهنگی و....

در وزارت آموزش وپرورش  جهت گیری همه برنامه ریزیها از جمله تربیت معلم ،تألیف کتب درسی ، روش های تدریس، امتحانات داخلی ونهایی تحقق اهداف مصوب قانون آموزش وپرورش است نه غیر آن. متاسفانه کنکور وسوالات تستی نه تنها همه برنامه های آموزش وپرورش را تحت الشعاع  بلکه دست یابی به این اهداف را غیر ممکن می سازد. تفکر ،تدبر، تحقیق ،خلاقیت وابتکار ، اسیر مهارت های تست زنی شده، کتاب های رسمی مورد بی رغبتی قرار می گیرند،  نکته یابی  یا نکته خوانی اصل قرار می گیرد  و معلمین به ناچار یافتن نکات تست خیز و مهارت تست زنی را پیش می گیرند. در حقیقت نکته یابی و جزئی نگری حاکم بر جامع نگری وخلاقیت و نوآوری می شود. 

این سخن گشتالت که: کل از مجموع اجزای آن بیشتر است به تبیین موضوع کمک می کند. کنکور  با ترویج جزئی نگری ونکته خوانی تفکر انتقادی ،حل مسله ،شکوفایی ونو آوری را به حاشیه رانده  و  در عمل نه تنها تحقق اهداف آموزش وپرورش بلکه اجرای سند تحول بنیادین آموزش وپرورش را نیز دچار اختلال کرده است.

مروری کوتاه بر نگرانی های مخالفین حذف کنکور نشان می دهد دو مورد مهم ذهن این عزیزان را به خود مشغول کرده است. اجرایی نبودن حذف کنکور و کم رنگ شدن عدالت آموزشی.

برخی به ناتوانی آموزش و پرورش در اجرای امتحانات نهایی و ملی تردید می کنند و برخی به عدم امکان پذیرش داوطلبان برای رشته های پرطرفدار به خاطر عدم پراکندگی معدل نفرات برتر. اینکه برگزاری امتحانات نهایی و ملی ماموریت سنگین برای آموزش وپرورش است محل تردید نیست ولی انتظار این است در این امر خطیر  همه بخش های دولت مشارکت داشته و موانع  احتمالی را مرتفع سازند چون بدون یاری آموزش وپرورش اجرای این مهم مشکل خواهد بود. در هر حال حل  مسائل  مهم وحیاتی تدبیر وهمت مضاعف طلب می کند وپاک کردن صورت مسئله چاره کار نمی باشد.

در بحث عدم امکان پذیرش برای رشته های پر طرفدار به خاطر تعداد معدل بالا در بین داوطلبان ، متاسفانه خواسته ویا ناخواسته مغلطه ای صورت می گیرد. موضوع نه   تاثیر معدل بلکه تاثیر نمرات تک تک دروس  بطور جداگانه مورد توجه است. یعنی تاثیر نمرات  حدود سی درس در سه سال تحصیلی داوطلبان که مشمول امتحانات نهایی وملی می شوند .  پراکندگی نمرات ۳۰ درس وضرایب اعمالی دروس برای رشته های مختلف  دامنه پراکندگی نمرات را بیشتر از دامنه پراکندگی کنکور خواهد ساخت که از نظر آماری مشکلی برای پذیرش در رشته های مختلف باقی نخواهدماند.

و اما  عدالت آموزشی  به عنوان یک هدف مقدس  اهتمام جدی و  همه جانبه طلب می کند ولی اعمال سوابق تحصیلی سه ساله دانش آموزان به جای نمرات چند ساعته کنکور هیچ  اثر منفی درعدالت آموزشی ندارد واین ذهنیت  شاید بخاطر ضعف اطلاع رسانی آموزش وپرورش صورت گرفته است. در بحث سنجش و پذیرش در واقع  نمرات  سوابق تحصیلی  صرفا جایگزین نمرات تست کنکور درسنجش واقع می شود. موضوع پذیرش  مقوله دیگری است که داده های سنجش چه نمرات سوابق تحصیلی باشد چه نمرات کنکور مشکلی برای آن ایجاد نمی کند.

اعمال ضرایب و سهمیه مناطق و هر مصوبه قانونی دیگر  در پذیرش صورت می پذیرد و جایگزینی نمرات سوابق تحصیلی نه تنها هیچ مشکلی برای عدالت آموزشی ایجاد نمی ‌کند بلکه احتمال زیاد به نفع داوطلبان مناطق کم برخوردار و خانواده های کم بضاعت  خواهد بود چون تامین بار مالی کلاس های کنکور و مهارت تست زنی برای این ها مقدور نبوده و به همین خاطر در ر قابت تست زنی کم می آورند.

 در خاتمه بدون ورود به برخی  اظهارات شتابزده اخیر از سوی نمایندگان محترم  به برادر عزیز وبزرگوار جناب آقای کاظمی وزیر محترم آموزش وپرورش  عرض میکنم ذکر کیفیت بخشی آموزش در اولویت برنامه های شما  بسیار موجب خوشحالی است ولی لابد استحضار دارید بدون  برطرف ساختن  سایه سنگین کنکور  از  آموزش وپرورش،   موضوع ارتقای کیفیت آموزش  جز هدر رفت سرمایه ثمری در بر نخواهد داشت.
 از نقد ونظر صاحبنظران استقبال وقدردانی می شود

* استاد دانشگاه تبریز ومعاون اسبق نظری ومهارت وزارت آموزش وپرورش

دیدگاه کاربران

ناشناس۳۶۰۰۱۵۴۱۰:۴۰:۲۶ ۱۴۰۳/۶/۱۸
این اقای استاد بهتره که اول یه تحقیقی در باره نمرات دانش آموزان بکنند بعدش راه حل های ساده انگارانه ارائه بدن. هر سال چند هزار نفر معدلشون 20 میشه. بعد مثلا پزشکی که کلا 1000 تا میخواد بعد 3000 نفر معدل 20 میگیرن رو چیکار کنیم؟ پراکندگی ای که داره در موردش صحبت میشه مربوط به سیستم محاسبه تراز هست. حتی این بدیهیات رو هم نمیدونند و میخوان با راه حل هاشون مثل همه راه حل های قبلی یه مشکل رو حل کنند که در نتیجه 10 تا مشکل بدتر هم درست میکنند. در مورد خلاقیت و تفکر خلاقانه و انتقادی دیگه تو راهنمایی که کسی دنبال تست نیستش. چرا اونجا هیچ خبری از هیچ خلاقیتی نیست؟ خلاقیت وسیله میخواد. ما تو ایران چندتا دبیرستان داریم که ازمایشگاه فیزیک و شیمی دارند؟ وقتی یکی بخواد خلاقیت داشته باشه رو هوا که نمیتونه همینجوری خلاقیت داشته باشه. ما تو کتاب هامون چقدر به سوال پرسیدن ارزش قائلیم؟
ناشناس۳۶۰۰۲۸۸۱۳:۳۱:۴۸ ۱۴۰۳/۶/۱۸
وضعیت امروز سواد و مهارت و غیره هم کارنامه تجمعی تمامی وزیران و معاونین و روسای 20 سال گذشته است نه کارنامه آمریکای دشمن! تا زمانیکه این آقایان نتوانند در نقد عملکرد خود (نه رقبا بلکه خود) و نتایج واقعی که از عملکرد خود درک کرده اند مقاله بنویسند، شما انتظار نداشته باش بتوانند برای حل مشکلاتی که پدید آورده اند مقاله بنویسند!
ناشناس۳۶۰۰۵۹۹۲۱:۵۰:۱۳ ۱۴۰۳/۶/۱۸
سال گذشته تنها یک معدل ۲۰ و امسال بدون معدل ۲۰ بودیم مشکل معدل ۲۰ حل شده شما باید بگویید ۶۰ درصد دانش‌آموزان که در کنکور نمره منفی کسب می‌کنند بهتر است یا نمره ۷ نهایی که ۳۵ درصد کنکور است
امیر حسین سلطان/تهران۳۶۰۰۱۷۸۱۱:۲۴:۰۲ ۱۴۰۳/۶/۱۸
انصافا در این مدت کمتر مطلب یا مقاله ای با این درجه از شیوایی و دفاع از اهداف آموزش و پرورش خوانده بودم و انتظار است در درجه نخست جناب آقای وزیر محترم آموزش و پرورش در دولت چهاردهم با بهره گیری از چنین استدلال های به کار رفته در مقاله این استاد فرهیخته دانشگاه و مسئول عالی سابق دوره متوسطه در وزارت آموزش و پرورش چه در سطح وزارتخانه و چه در سطوح بالاتر همانند شورای عالی انقلاب فرهنگی از نظام آموزش و پرورش کشور دفاع کنند و اجازه ندهند گروهی آموزش و پرورش و تعلیمات رسمی را صرفا وسیله و سکوی پرتابی برای رسیدن به آموزش عالی قرار بدهند در حالی که دانش و آموخته های فراگیران عمقی نباشد و هدف صرفا مدرک گرایی و عناوین پرطمطراقی باشد که نه مفید به حال جامعه است و نه کشور و نه حتی مفید به حال خود افرادی که صرفا در سایه عامل شانس و اقبال بدون بالا رفتن قدرت درک و فهم و حل مسائل مبتلابه جامعه قادر نخواهند بود دردی از دردهای جامعه را التیام و درمان نمایند. و من الله التوفیق با سپاس/ دبیر بازنشسته ریاضی آموزش و پرورش شهر تهران
کارمند ساده۳۶۰۰۲۱۲۱۱:۵۲:۲۹ ۱۴۰۳/۶/۱۸
یک سوال ؛ چرا باید بعد 12 سال درس خواندن در آموزش و پرورش ؛ اعضای هیات علمی دانشگاه ها یا وزارت علوم که اغلب سوالات شان به بیرون درز پیدا می کند ، طراح سوالات فرزندان ایرانیان باشند؟ وزارت علوم نباید سهمی در طراحی سوالات کنکور را داشته باشند ...
ناشناس۳۶۰۰۲۱۳۱۱:۵۲:۴۳ ۱۴۰۳/۶/۱۸
بحثی که همیشه مطرح بوده این است که چرا سرنوشت یک دانش آموز باید به چند ساعت امتحان کنکور و زدن تعدادی تست محدود شود؟ در سال های گذشته راه حلی که مطرح شد دو مرحله ای کردن کنکور بود که عملا موجب رفع مشکل نشد. اینکه نمرات تحصیلی دانش اموزان بخشی از نمرات کنکور باشد، راه حل خیلی خوبی است. دانش آموزان یاد می گیرند که اگر می خواهند نتیجه بگیرند باید خوب درس بخوانند. از این طریق استرس آنها هم کم می شود.
ناشناس۳۶۰۰۴۶۹۱۷:۰۸:۱۸ ۱۴۰۳/۶/۱۸
کنکور بد است همه می دانیم ولی مگر راه دبگری هست؟ چاره ای نیست. اما قبلا دانش آموز یک کنکور داشت و یک استرس و با یک مافیای کنکور طرف حساب بود. الان شده ۳۰ تا امتحان نهایی و ۳۰ بار استرس شدید دانش آموزان و ۳۰ تا مافیای امتحان نهایی ! و عاقبت آن به وجود آمدن نسلی پراسترس و بی اعصاب و سرخورده و ذلیل و خوار و تحقیر شده که عاقبت خوشی برای آینده مملکت نخواهد داشت. و اما طرح من: ۱. در دوره دبیرستان ، در سال آخر برای هر رشته حداکثر ۴ درس تخصصی همان رشته آزمون نهایی برگزار شده و فقط معدل این ۴ درس سال اخر دبیرستان بخشی از امتیاز کنکور باشد. (بخشی در حدود ۲۰ درصد.) ۲. برای هر درس فقط آزمون خرداد نهایی باشد و آزمون شهریور و دی ماه داخلی باشد. اما محاسبه امتیاز فقط با نمرات نهایی انجام شود. هر کس هم خواست بتواند برای ترمیم معدل دروس تخصصی مجددا" در آزمون نهایی خرداد شرکت کند. ۳. نهایتا این که کنکور سالی ۲ بار برگزار شود.
mostafa.kamali95@yahoo.com۳۶۰۰۲۲۲۱۲:۰۸:۱۴ ۱۴۰۳/۶/۱۸
کنکور روش کاملا اشتباهی برای تحصیلات دانشگاهی است از مقطع اول دبیرستان باید با فرایند های خاص و تکنیکی استعداد هر دانش آموز مشخص و سنجیده شود و در نهایت در مقطع دوم دبیرستان که باز هم مراتب علمی و عملی و موارد دیگر آزموده و در نهایت در سال پایان مقطع دوم دبیرستان بر حسب ظرفیت های علمی بررسی شده و کارشناسی شده دانشجویان از بین آنها معلوم شوند نه بر اساس یک آزمون تستی کنکور
ناشناس۳۶۰۰۳۰۱۱۳:۵۸:۴۹ ۱۴۰۳/۶/۱۸
بر رشته های پر متقاضی هر کاری کنید نهایتا تعداد صندلی های دانشگاه کمتر از دوستداران رشته های خاض است. بنابراین چاره ای بجز کنکور نیست. البته برای خیلی از رشته ها همین الان تحصیل با ارائه مدرک دیپلم دبیرستان امکان پذیر است
ناشناس۳۶۰۰۴۷۳۱۷:۱۰:۱۱ ۱۴۰۳/۶/۱۸
براساس چه فرآیندهای خاصی؟ آیا می توان پذیرفت که این فرآیندها در سراسر کشور با یک استاندارد و بدون دستبرد در نتایج انجام شود؟ کدام کارشناسان؟
ناشناس۳۶۰۰۲۳۵۱۲:۲۸:۳۰ ۱۴۰۳/۶/۱۸
دوازده سال بچه میره مدرسه که هیچ هدفی نداره. اگر هم داشته باشه نه معلم مناسب این روزگار داره نه امکانات
ناشناس۳۶۰۰۲۵۸۱۲:۵۲:۱۶ ۱۴۰۳/۶/۱۸
«اعمال سوابق تحصیلی سه ساله دانش آموزان به جای نمرات چند ساعته کنکور هیچ اثر منفی درعدالت آموزشی ندارد» حذف کنکور نشدنیه. برید نظام دانشگاهی و بازار کار رو اصلاح کنید که همه داوطلبا نخوان برن برق و کامپیوتر. سطح دانشگاه های خارج از تهران رو هم ببرید بالا که کسی که مثلا کرمانه ترجیح بده تو همون کرمان بمونه. اینطوری فشار رقابتی روی دانش آموزا رو یک چندم می کنید.
علی۳۶۰۰۳۰۲۱۴:۰۲:۰۹ ۱۴۰۳/۶/۱۸
با سلام بحث جالبی مطرح شد بنده بعنوان دبیر آموزش و پروش لازم میدانم به چند موضوع اشاره کنم بنظرم تو کشور ما افرادی که به عنوان کارشناس در ارکان مختلف تصمیم گیری اظهار نظر می کنند بیشتر در رده های مدیریتی با مدارک تحصیلی حفظی توصیفی و یا ترجمه ای از منابعی کلیشه ای هستند و بیشتر در دنیای فرضی خیالی سیر می کنند در حالی که به واقعیت های موجود یا توجه ویا اشراف کامل ندارند در مقوله آموزش سنجش پذیرش موانعی و کاستی ها و چالش های فراوانی وجود دارد که پرداخت به آن در مقال نیاید مشکل اصلی اصلی ما در آموزش که بانی آن آموزش و پرورش می باشد خود کتابهای درسی ماست شاهد این ادعا ایرادات عدیده علمی و عدم رعایت پیش نیاز ها در تدوین کتاب و ناقص بودن آن است مثلا کتاب زیست دهم تجربی از چاپ اول در سال ۹۵ تا حالا هر سال اصلاحیه وتغییر دارد و دبیر باید هر سال کتاب جدید تهیه کند حال اگر از مسئولین امر بپرسید از کتابها تعریف وتمجید می کنند در حالی که کسی به نقایص آن پی می برد که همیشه با کلاس و دانش آموز سر و کار دارد نه به شکل نمادین خیلی ها این روزها از نکته خوانی و روش های غلط تستی مطلب می نویسند حتی بعضی از اعضای شورای انقلاب فرهنگی من تعجب می کنم بله اگر شما تست های ده پانزده سال قبل را ملاک قرار بدید شاید درست باشه ولی مفهومی ترین سوالات را شما در سال های اخیر تو پرسش های کنکور میبینید حتی جالب تر بعضی از این سوالات کنکور های سال قبل در امتحانات نهایی سالهای اخیر مطرح شده برای دانش آموزان سخت بود تعدد درس های بی ربط بیشتر شدن کلاس های خصوصی هم برای نهایی و هم برای کنکور آن هم از سال دهم کاهش سلامت امتحانات به دلیل گستره وسیع تر جغرافیایی و عدم توازن امکانات محل های برگزاری از جمله مشکلات است به شکل سنتی به سلامت کنکور حساسیم ولی به سلامت نهایی نه یکی از بچه ها امثال برای ترمیم شرکت کرده بود میگفت تمام امتحانات نهایی ما بین ۲۰ تا ۴۵ دقیقه با تاخیر شروع میشد چون نت ضعیف بود وما می نشستیم تا سوالات تکثیر بشه و زمانی که وقت تمام میشد و ما بلند میشدیم یکی از بچه ها چندین دقیقه بعد ما تو حوزه بود و برای همه امتحانات این اتفاق تکرار میشد برای این موضوعات باید چاره اندیشی شودتا حق بچه هایی که زحمت کشیدند هدر نرود البته تا زمانی که ما ارزش علم را به حدی کم می کنیم و برای علم سهمیه قائلیم حرف از عدالت آموزشی زدن خنده داره
ناشناس۳۶۰۰۵۲۴۱۹:۰۰:۳۵ ۱۴۰۳/۶/۱۸
وقتی درآمد کارگر ۱۰ تومن و جراح یک میلیارد هست آیا کنکور که این رانت رو ایجاد می کنه توجیه نداره؟
ناشناس۳۶۰۰۶۰۰۲۱:۵۱:۴۸ ۱۴۰۳/۶/۱۸
عالی بود
ناشناس۳۶۰۰۶۵۷۰۰:۰۱:۱۱ ۱۴۰۳/۶/۱۹
تامین بار مالی کلاس های کنکور و مهارت تست زنی برای این ها مقدور نبوده و به همین خاطر در ر قابت تست زنی کم می آورند. کلاس های تقویت و بهبود معدل لابد مفتی هست و در راه رضای خدا برگزارمی شه!
ناشناس۳۶۰۰۹۸۱۱۴:۱۹:۵۴ ۱۴۰۳/۶/۱۹
راقم سطور بسیار هدفمند و به ظاهر بی طرف! در پی اقدامی غیر عادلانه است. به جای حل مساله مناطق محروم و مشکلات آموزشی آنها در صدد جبران آن با تباهی جوانان مستعد است.
yektanetتریبون

پربحث‌های اخیر

    پربحث‌های هفته

    1. اقدامات متقابل ایران در مقابل قطعنامه احتمالی آژانس انرژی اتمی/ کیهان‌ستیزی زید‌آبادی به جاهای باریک کشید!/ توصیه جالب مطهری به نتانیاهو

    2. باز هم در باغ سبز !

    3. جابجایی مرزهای وقاحت!

    4. جمعیت اتباع افغانستانی مقیم ایران بیش از ۶ میلیون نفر است

    5. قانون عفاف و حجاب کجاست؟/ وقتی گرانی خودرو را هم به علم‌الهدی ربط می‌دهند!/ جای درست لاریجانی؟

    6. چرا مردم با کادردرمان درگیر می شوند؟!/ سرپرست روابط عمومی وزارت بهداشت توضیح می دهد

    7. اتحادیه اروپا از جان ایران چه می خواهد؟!

    8. بازگشت لاریجانی‌ها/ توضیحاتی درباره کلینیک ترک بی‌حجابی/ نسخه شفابخش یا مرگبار برای اقتصاد ایران؟

    9. آن تجربه تلخ را تکرار نکنید

    10. وقت مقابله‌ به‌ مثل با اروپا نرسیده؟

    11. اعتماد به ترامپ خطاست/ عراقچی علیه ساده‌سازی اصلاح‌طلبان/ شمشیر وفاق زیر گلوی مجلس

    12. با "مرد دیوانه" چگونه باید رفتار کرد؟!

    13. درد بیمار و ناز طبیبان !

    14. فرزندان ظریف کجا هستند؟

    15. انتقاد تند محمد مهاجری به پایداری‌‌چی‌ها و جلیلی

    16. یارانه‌ها واریز شد

    17. نظرات برگزیده مخاطبان «الف»: ظریف تازه متوجه قدرت قانون اقدام‌ راهبردی شده/ سلاح اتمی؛ راه پایان تحریم و تهدید

    18. ادعاهای غير واقعی درباره اقتصاد ایران

    19. دیگر چه اتفاقی باید بیفتد؟!

    20. راه‌اندازی کلینیک‌ ترک رانت‌خواری ضروری‌تر نیست؟!

    21. واکنش شریعتمداری به ملاقات مخفی سفیر ایران با مشاور ترامپ

    22.  نماز خواندن خلبان پرواز زنجان-مشهد سوژه فضای مجازی شد

    23. آدرس غلط روی تابلوی پاستور/ ظریف نباشد چه کسی جواب ترامپ را بدهد؟!/ پیامک‌هایی با مضمون خیانت که به نمایندگان مجلس ارسال می‌شود!

    24. تنها فرمولی که دولت های ما بلدند!

    25. شبیخون دلاری به صنعت خودرو !

    آخرین عناوین