گروه تعاملی الف - سید محمدعلی جعفری:

در وصف مظلومیت حضرت امام صادق (ع) همین بس که اگر مثلا ماکس وبر رفتارهای انسان‌ها را در قالب یک دسته بندی چهار گانه ارائه کند مورد توجه افراد مختلف از جمله دانشگاهیان قرار می‌گیرد (که باید هم قرار بگیرد) اما زمانی که یک عالم دینی مانند حضرت امام صادق (ع) در بیش از 1000 سال قبل مدلی در باب کسب و کار منتج به سعادت فردی و جمعی ارائه می‌دهند کمتر کسی به آن توجه می‌کند.

كُلُّ ذِي صَناعَةٍ مُضْطَرٌ إلى ثَلاثِ خِلالٍ يَجتَلِبُ بِها الكَسبَ وهُوَ أن يَكونَ حاذِقا بِعِلمٍ ، مُؤَدِّيا لِأَمانَةٍ فيهِ ، مُستَميلاً لِمَنِ استَعمَلَهُ.
هر پيشه‌ورى بايد از سه ويژگى برخوردار باشد تا با آن بتواند كسب روزى نمايد: دانش آن كار را به كمال بداند؛ در آن پيشه امانتدارى پيش گيرد؛ و به زيردستانش محبت ورزد.
بحار الأنوار : ١٧ / ١٨٢

برای تاکید بر دقت و ظرافت حدیث امام، مدل سه عنصری حضرت را در کنار دسته بندی رفتار انسانِ ماکس وبر قرار می‌دهم:

ماکس وبر می‌گوید انسان‌ها چهار گونه رفتار از خود به نمایش می‌گذارند: 1- رفتارهای عقلانی معطوف به هدف (مثل درس خواندن برای کسب درآمد) 2- رفتارهای عقلانی معطوف به ارزش (مثل عمل شهادت طلبانه) 3- رفتارهای عاطفی (مثل دوست داشتن هم نوع) 4- رفتارهای سنت گرایانه (مثل برگزاری جشن‌های سنتی). حال حضرت امام صادق (ع) مدلی ارائه کردند که در آن سه سازه (عنصر) در کنار هم، اگر در کنش یک فرد در کسب و کار رعایت شود آن فرد و جامعه به سعادت می‌رسد. می توان این مدل را مدل کسب و کار منتج به سعادت فردی و اجتماعی نامید. این سه عنصر عبارتند از 1- دانش در حد کمال ( در برابر رفتار های عقلانی معطوف به هدف) 2- امانتداری ( در برابر رفتار عقلانی معطوف به ارزش) 3- محبت به زیر دستان ( در برابر رفتار عاطفی)

جالب آنکه که ماکس وبر خروج انسان از تعادل بین رفتارهای چهار گانه را مذموم می‌داند و اعتقاد دارد بشر باید بین رفتارهایش تعادل داشته باشد، این همان مطلبی است که در مدل سه سازه‌ای حضرت امام صادق (ع) دیده می‌شود، تعادل بین رفتار ها.

خواستم دسته‌بندی یک نظریه‌پرداز بزرگ معاصر را در کنار مدل کسب و کار منتج به سعادت حضرت امام صادق (ع) قرار دهم تا نشان دهم که اهل بیت در بیش از 1000 سال پیش چطور نظریه پردازی می‌کردند. حداقل توقع از دانشگاهیان و فرهیختگان ملی آن است که وقتی با حدیث معتبری از اهل بیت مواجه می‌شوند، رفتار صحیح داشته باشند.