مبلغ مهریه در دین اسلام برای رسمیت بخشیدن به عقد ازدواج و در حقیقت تکریمی بوده که خداوند برای زن قائل شده تا این گوهر خلقت با میزان استطاعت مردان دارای ارزش مادی و معنوی شود.
اگرچه تعیین مقدار مهر منوط به موافقت طرفین «زن و شوهر» بوده و در قرآن کریم میزانی برای مهر تعیین نشده است اما اسلام، زنانی را که دارای مهر کمتری بوده‌اند مورد مدح قرار داده و جایگاه زنان را با زیادی مهرشان ارزش‌گذاری نکرده است.
اما سؤال اینجاست که «آیا مهریه می‌تواند ضامن خوشبختی افراد باشد؟» تعیین مهریه‌های سنگین و نجومی نیز چند سالی است، همچون رسوم دست و پاگیر دیگر ازدواج مرسوم شده، افزایش آمار طلاق نشان می‌دهد که مطمئناً مهریه‌های سنگین هم نمی‌تواند خوشبختی افراد را ضمانت کند.
مهریه بالا، عامل بدبینی زوج
بر خلاف این عقیده که مهریه بالا عامل بازدارنده طلاق یا جبران‌کننده خسارات ناشی از زندگی مشترک و نیز پشتوانه مالی زنان است، می‌توان به عنوان مهم‌ترین عامل بی‌اعتمادی و بدبینی زوج و سردی او در نگاه حسابگرانه خانواده همسر دانست.
تفاهم، سازگاری و گذشت اگر حلقه مفقوده باشد هیچ مهریه بالایی مانعی برای ترک زندگی نیست، همان‌طور که مهریه پایین، انگیزه‌ای برای بهانه جویی مردان در ترک زنان عاشق زندگی نیست.
این اعتراف مردان و زنان در راهروهای دادگاه خانواده است که مهریه بالا آرامش و خوشبختی‌شان را تضمین نکرده و حاضرند هرچه سریع‌تر با تقسیط مهر و یا بخشش آن به شرایط پیش آمده پایان دهند.
در کشور عزیزمان ایران اقوام مختلف اعم از ترک و لر و کرد و بلوچ و فارس و.. در کنار هم زندگی می‌کنند که معمولاً مهریه‌ها در میان اقوام مختلف تفاوت دارد و بر اساس رسم و عرف آن جامعه تعیین می‌شود.
در میان برخی از اقوام ایرانی مهریه به صورت زمین، ملک، مغازه، زمین کشاورزی، گاو و گوسفند تعیین و در برخی اقوام نیز به صورت پول و طلا پرداخت می‌شود و در برخی طوایف مهریه را به صورت نقد و در همان بدو ازدواج تقدیم عروس و یا خانواده آنها می‌کنند و در برخی از اقوام و شهرها نیز مهریه به صورت عندالمطالبه یعنی هر زمان که زن درخواست کند و یا مرد استطاعت مالی داشته باشد پرداخت می‌شود.
اما آنچه مسلم است، مهریه برای تداوم و زیباتر شدن زندگی تعییین شده و نه برای عذاب و سنگ‌اندازی در ازدواج اما متأسفانه تعیین مهریه‌های سنگین و نجومی باعث شده این سنت زیبا از مسیر خود خارج شده و به جای شیرین کردن زندگی کام جوانان را تلخ کند.
مهریه حضرت زهرا (س) چقدر بود؟
هنگامی که حضرت علی (ع) از بانوی دو عالم حضرت فاطمه (س) خواستگاری کرد، پیامبر فرمود: «چه چیزی برای تو است که مهریه حضرت فاطمه (س) قرار دهی؟» حضرت علی (ع) عرض کرد: «ای رسول خدا! تو خود شاهدی که من به جز یک شمشیر، شتر و زره، از مال دنیا چیزی ندارم» و پیامبر (ص) فرمود: «ای علی شمشیر و شتر مورد نیاز توست، اما زره‌ات را بفروش و با آن مراسم ازدواج با فاطمه (س) را برگزار کن».
بر اساس روایت تاریخ زره حضرت علی (ع) در حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درهم فروخته و با آن لوازم ضروری زندگی نظیر یک زیلوی و وسایل بسیار ساده و اولیه زندگی تهیه و زندگی برترین زوج عالم هستی شکل گرفت.
جالب است بدانید که میزان مهریه پایین، روش تعیین کردن مهریه و کاربرد آن در بین ترکمن‌های استان گلستان بیشتری شباهت را به مهریه یگانه دختر گرامی رسول اکرم (ص) دارد.
در شهرهای ترکمن نشین استان گلستان مهریه دختران هر شهر بر اساس عرف همان شهر تعیین و پس از پاسخ مثبت عروس به داماد، توسط داماد و یا خانواده او به پدر عروس تقدیم می‌شود و پدر عروس هم بر حسب استطاعت مالی خود مبلغی بر روی آن قرار داده و جهیزیه عروس را تهیه می‌کند.
آخوند عبدالجبار میرابی امام جمعه اهل سنت روستای «قره تپه» بندرترکمن در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا گفت: مهریه در تمام شهرهای ترکمن نشین عندالمطالبه نبوده و به صورت نقدی پرداخت می‌شود و مهریه دختران در هر شهر با اختلاف جزئی مشابه هم است.
وی توضیح داد: پس از اینکه خانواده عروس جواب مثبت به خواستگاری داماد دادند، ریش سفیدان و بزرگانی از خانواده دو طرف بری تعیین مهریه دور هم جمع می‌شوند و پس از توافق نهایی مبلغ دقیق مهریه تعیین و توسط خانواده داماد به خانواد عروس پرداخت می‌شود.
روحانی اهل سنت ادامه داد: دادن جهیزیه در میان ترکمن‌ها اجباری نبوده و پدر عروس بر حسب توان مالی خود مبلغی را بر روی پول مهریه گذاشته و با آن جهیزیه دخترش را خریداری می‌کند.
مهریه دختران شهرستان گمیشان فقط ۱۰ میلیون تومان است
میرابی با بیان اینکه کمترین میزان مهریه دختران ترکمن به مبلغ ۱۰ میلیون تومان در میان شهرهای ترکمن نشین متعلق به شهرستان گمیشان است، افزود: مهریه دختران در شهرهای بندرترکمن و سیمین شهر ۲۵ میلیون تومان در شهرستان آق قلا ۴۰ تا ۴۵ میلیون تومان، در شهرستان گنبدکاووس ۵۵ تا ۶۰ میلیون تومان و در شهرستان‌های مراوه تپه و کلاله ۵۰ میلیون تومان است.
این کارشناس مذهبی حضرت محمد (ص) و اهل بیت پاکش را کاملترین الگو در تمام امور زندگی برای مسلمانان دانست و تصریح کرد: جوانان ما باید ساده زیستی و ازدواج آسان حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) را سرلوحه خود قرار داده و به دور از چشم و هم چشمی و با توکل به خداوند زندگی خود را آغاز کنند.
آخوند میرابی تأخیر در ازدواج و فرزندآوری را به ضرر آینده کشور و جوانان دانست و افزود: حضرت محمد(ص) فرمود: «من در دنیا و آخرت به زیاد شدن نسل مسلمانان افتخار می‌کنم و بدانیم که سعادتمندی ما در گرو پیروی از دستوات ایشان است».
طلاق کمتر و فرزندآوری بیشتر در میان زوج های ترکمن
آخوند عبدالرحمان کر، امام جمعه شهرستان بندرترکمن نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با تأکید اینکه مهریه زیاد ضامن خوشبختی و سعادت زندگی نیست، خاطرنشان کرد: علی رغم اینکه مهریه در شهرهای ترکمن نسبت به دیگر شهرهای کشور کمتر است، میزان طلاق نیز در بین زوج‌های ترکمن نسبت به دیگر اقوام پایین‌تر و نرخ فرزندآوری در بین آنها بیشتر است که بیانگر قوی‌تر بودن پیوند زوجین است.
وی رسیدن به آرامش و سعادتمندِی و تکمیل ایمان را هدف اصلی ازدواج برشمرد و افزود: مهریه‌های کمتر و ازدواج‌ها به دور از تجمل گرایی از سفارشات بزرگان ما است.
روحانی اهل سنت بابیان اینکه هنوز هم بسیاری از خانواده‌های ترکمن عروسی‌های خود را بسیار ساده و در حیاط منازل خود برگزار می‌کنند، اضافه کرد: من به خانواده‌هایی که تمکن بالایی دارند، توصیه می‌کنم از دادن جهیزیه‌های سنگین به فرزندان خود خودداری کنند تا خانواده‌هایی که توان پرداخت جهیزیه زیاد را ندارند نیز شرمنده نشوند.
حلیم کم فعال فرهنگی و مسئول کتابخانه روستایی خواجه نفس گمیشان به خبرنگار ما گفت: درست است که میزان مهریه دختران گمیشان از دیگر شهرهای ترکمن نشین کمتر است ولی در صورتی مبلغ مهریه ۱۰ میلیون تومان است که داماد نیز از شهرستان گمیشان باشد و اگر داماد از دیگر شهرهای ترکمن نشین باشد باید مهریه را به میزان دختران شهر خود بپردازد مثلاً اگر داماد گنبدی باشد باید ۶۰ میلیون توان بپردازد.
وی با توضیح اینکه شرط مهریه پایین برای پسران گمیشانی با تدبیر امام جمعه گمیشان و با هدف تشویق جوانان با دختران شهرستان قرار داده شده است، افزود: اگر چه دادن جهیزیه سنگین در میان برخی خانواده‌های ثروتمند شهرستان گمیشان معمول است، اما چشم و هم چشمی در بین مردم کمتر وجود دارد و هر فردی بر حسب توان مالی خود به دخترش جهیزیه می‌دهد.
در روایات، مهریه زیاد، ناپسند دانسته شده و بهترین مهریه را کمترین و آسان‌ترین آن دانسته‌اند، زنان ترکمن با مهریه کم، قناعت و سازگاری بالا در زندگی و مهرورزی زیاد به همسر و فرزندان خود ثابت کردند یکی از با برکت‌ترین و برترین زنان قوم پیامبر گرامی اسلام (ص) هستند.
