اخذ وام و تسهیلات خارجی فی‌نفسه نه بد و نه خوب است. اگر وام دهنده ای وجود داشته باشد، در این شرایطی که ما نیاز به منابع ارزی خارجی داریم باید از این تسهیلات استفاده بکنیم. طبعاً ان چیزی که مهم است این است که این تسهیلات و منابع در کدام بخش به کار گرفته میشود.
قبل از اینکه نیازمند تسهیلات خارجی باشیم، باید منابعی که در داخل کشور داریم را به درستی استفاده بکنیم، در آن صورت باید کسری و کمبود منابع مالی را از طریق تسهیلات و فاینانس خارجی تامین کنیم. اگر تسهیلات اخذ شده از خارج، در جهت تقویت بخشهای های تولیدی و پر کردن خلأءها و زنجیره‌های تولید، افزایش ظرفیت تولید و ارتقای فناوریهای تولیدی به کار گرفته شود، نه تنها این تسهیلات مسئله‌ساز نمیشود بلکه می تواند به کمک کشور بیاید و مشکلات کشور را حل کند. الان در شرایطی هستیم که باید در زمینه نرم افزاری، در زمینه تکمیل سرمایه گذاریهایی که در بخشهای سخت‌افزاری انجام شده از منابع داخلی و خارجی استفاده بکنیم. اگر این منابع به درستی استفاده شود نه تنها این تسهیلات و فاینانس ها مسئله ساز نمی شود بلکه میتواند مشکلات کشور را حل کند و تاب آوری بیشتری را برای کشور به ارمغان بیاورد.
نگرانی دلسوزان به نظام و انقلاب بیشتر در جایی است که تسهیلات خارجی صرف واردات کالاهای مصرفی می شود و افزایش مصرف گرایی و وابستگی به خارج را تشدید می کند. اگر منابع خارجی در جهت تقویت زیرساخت ها و در جهت تقویت سرمایهگذاریهای زیربنایی و در جهت تقویت بتیانهای علم و دانش و فناوری و انتقال تکنولوژی به کار گرفته شود، این تسهیلات میتواند گره‌گشا باشد.
هر ساله در قانون بودجه به دولت اجازه حداقل ۳۰ میلیارد دلار فاینانس خارجی داده میشود ولی به دلیل اینکه ما در طول سالهای گذشته امکانی برای جذب این فاینانس ها نداشته ایم و فاینانسوری وجود نداشته است، نتوانسته ایم از این فاینانس ها استفاده کنیم. در بودجه هرسال علاوه بر مجوز سالیانه، مجوز های قبلی هم به مجوز های جدید اضافه میشود. من فکر کنم اگر دولت بخواهد از تسهیلات خارجی استفاده بکند تا ۱۵۰ میلیارد دلار هم مجوز دارد و نیاز به اخذ مجوز جدید از مجلس ندارد.
در برخی از حوزه‌ها مثل نفت و گاز و پتروشیمی نیاز به منابع مالی خارجی و فاینانس داریم. اگر در این بخش منابع کافی تامین بشود، امکان سرمایه‌گذاری در توسعه ظرفیت خصوصاً در حوزه ها و میادین مشترک وجود دارد. اگر بتوانیم سهم خودمان را از میادین مشترک به موقع برداشت کنیم، کار بزرگی را انجام داده ایم. اگر بتوانیم در جهت کاهش خام‌فروشی منابعی به دست آوریم و سرمایه‌گذاری‌هایی داشته باشیم، اگر در جهت سرمایه‌گذاری در توسعه پالایشگاه‌ها سرمایه‌گذاری بکنیم، کار ارزشمندی را انجام داده ایم، اگر در جهت تکمیل زنجیره‌های پتروشیمی سرمایه‌گذاری کنیم، کار بزرگی انجام شده است.
ما در بخش بالادستی و میان دستی پتروشیمی سرمایهگذاریهای خوبی انجام داده ایم و هنوز هم نیاز داریم که سرمایه‌گذاری های بیشتری انجام شود. در بخش پایین‌دستی در عین حالیکه هم اشتغال و هم ارزش افزوده بیشتری دارد ولی کمتر سرمایه گذاری کرده ایم و لذا نیاز به سرمایه گذاری‌های بیشتری داریم تا بتوانیم این حلقه ها را تکمیل و بهم وصل بکنیم. برای جلوگیری از خام‌فروشی چه فروش خام نفت یا گاز، باید صنایع پالایشی و صنایع پتروشیمی توسعه پیدا کند. برای اینکه بتوانیم در کشور تنوع تولید داشته باشیم، باید هم ظرفیتهای پالایشگاه ها و ظرفیت های پتروشیمی را توسعه بدهیم. این کار میتواند منافع زیادی برای کشور به همراه داشته باشد.
در بخش بهداشت و درمان باید در تولید دارو و تجهیزات پزشکی سرمایه گذاری های کلانی در کشور انجام بشود. برای تامین بخشی از نیازهای دارویی کشور و تجهیزات پزشکی وابستگی به خارج داریم. این وابستگی‌ها باید قطع بشود. در بخش بهداشت و درمان، کشور باید امنیت بهداشتی و سلامت داشته باشد تا در مقابل حمله های بیولوژیک توان مقاومت داشته باشد. این بخش می تواند تضمین کننده امنیت و سلامت کشور باشد. با توانی که نیروی تخصصی کشور در بخش بهداشت و درمان دارند، باید با خودکفایی در تولید دارو و تجهیزات پزشکی تکمیل بشود. اگر این کار صورت بگیرد، از طریق جذب توریست پزشکی میتوان زمینه‌های جذب درآمدهای ارزی را فراهم کرد. این اقدام می تواند کشور ما را به عنوان کشور مرجع در بین کشورهای منطقه مطرح بکند. با توسعه ظرفیت های پزشکی میتوانیم اشتغال و درآمد و ارزش افزوده بالایی داشته باشیم، لذا نیاز هست در این زمینه سرمایهگذاریهای جدی‌تری انجام بشود.
در بخش معدن و صنایع معدنی، جای زیادی برای سرمایه گذاری از محل منابع داخلی و خارجی داریم. توسعه این بخش به علت پراکندگی حوزه های معدنی می تواند به توسعه مناطق مختلف کشور کمک کند. خام فروشی موادد معدنی و واردات تولیدات معدنی برای کشوری که اینهمه ظرفیت معدنی دارد و در معرض انواع تحریمها و محدودیتهای بین المللی است کار درستی نیست. وقتی خودکفایی در تولیدات معدنی براحتی امکانپذیر است، چرا نباید مورد توجه قرار گیرد؟
در بخش کشاورزی و صنایع غذایی هم ما نیازمند منابع داخلی و خارجی هستیم. در این حوزه هم باید امنیت غذایی داشته باشیم. کشوری که دیگران با او دشمنی و خصومت دارند و به بهانه های مختلف برایش مشکل ایحاد میکنند نمی تواند برای تامین غذای جمعیت خود دست نیاز به سمت دیگران دراز کند.
در بخش خودرو و تولید قطعات هم ما نیاز به سرمایه گذاری داریم. باید بتوانیم صفر تا صد بعضی از خودروها را داخل کشور تولید کنیم. صنعت قطعه سازی که یک صنعت مادر و پیش نیاز رشد هر صنعت دیگر است باید در کشور توسعه پیدا کند. برای تولید انواع و اقسام قطعات، نیازمند سرمایه گذاری های داخلی و خارجی هستیم. باید بتواند حلقه اتصال بین سرمایه گذاری های موجود را تکمیل کنیم. اگر این خلاءها پر نشود در بزنگاهها با مشکل مواجه میشویم. تا آنجا که امکان دارد باید آسیب پذیری کشور در این زمینه ها برطرف شود.
برای تقویت شرکتهای دانش بنیان و شرکتهای توسعه دهنده فناوریهای نوین نیازمند جذب منابع داخلی و خارجی هستیم. باید ظرفیتهای آزمایشگاهی کشور توسعه پیدا کند. اگر حداقل ها در اختیار این شرکتها گذاشته شود در فاصله کوتاهی عقب افتادگی های علمی و فناوری را جبران خواهند کرد.
در طرحهای انتقال آب نیاز به منابع خارجی داریم. خشکسالی ها و عدم تعادل عرضه و تقاضا برای آب کشور را با مشکل جدی مواجه کرده است. برای انتقال آب بهداشتی، شرب و صنعت از حوزه ای به حوزه دیگر نیازمند اجرای طرحهای کلان انتقال آب هستیم. این طرحها نیاز به منابع مالی داخلی و خارجی دارند. نمی توان برای تامین آب همیشه به آسمان چشم دوخت. باید حداقل نیاز آب مناطق را تامین کرد.
*منتخب یازدهم و نماینده ادوار هشتم و نهم شیراز
