به گزارش الف؛ سال گذشته عرصه سیاسی بریتانیا شاهد یک اتفاق مهم بود. در این سال، "ملکه الیزابت دوم"، پس از بیش از 70 سال سلطنت در این کشور که عملا وی را به فردی تبدیل کرد که در این زمینه در تاریخ بریتانیا رکوردار است، در تاریخ 8 سپتامبر 2022 فوت کرد. تحلیل و تفسیرها در مورد تاریخ طولانی سلطنت ملکه الیزابت دوم در بریتانیا فراوان است و تحلیلگران و مورخان، دیدگاه های مختلفی را در این رابطه مطرح می سازند.
با این همه، تقریبا اغلب افراد در مورد این نکته که وی در دوران سلطنت خود تا حد زیادی دستگاه سلطنت در بریتانیا را علی رغم ادعاهای ظاهری که صرفا یک نهاد تشریفاتی است، به یک قدرت و وزنه پشت پرده مهم تبدیل کرد، اشتراک نظر دارند. در واقع، دستگاه سلطنت تحت امر وی نه تنها در امور سیاست و اقتصاد داخلی، بلکه در عرصه سیاست خارجی بریتانیا و شبکه سازی های قدرت نیز کنشگری های فعالی را از خود نشان داد و درست به همین دلیل نیز بسیاری بر این باورند که جانشین وی که همان پسرش چارلز سوم باشد، راه درازی تا هماهنگ‌شدن با سیستم قدرتمند پشت پرده ایجاد شده توسط مادرش دارد.
دوران سلطنت ملکه الیزابت دوم به طور خاص حامل سه نکته اساسی و محوری بود: اولا، او در دوران حضور خود در قدرت عملا نقطه تلاقی استعمار پیر و نوین در بریتانیا بود. در واقع، وی پروژه تبدیل استعمار سنتی بریتانیا که در قالب آن این کشور به صورت عیان و آشکار و حضور مستقیم خود در کشورهای مختلف در جهانِ در حال توسعه، به استعمار آن ها می پرداخت و ثروت ملی آن ها را غارت می کرد، با توجه به مقتضیات زمان کمرنگ کرد و در نقطه مقابل، استعمار نوین در عرصه حکمرانی این کشور که همان ایجاد سازوکارهای پشت پرده و پیشبرد دستورکارهای استعماری بریتانیا به شیوه های نَه لزوما آشکار بود را رهبری کرد.
ثانیا، ملکه الیزالبت دوم و دربار وی تلاش های زیادی را انجام دادند تا مانع از انتشار رسوایی های اعضای خانواده سلطنتی این کشور شوند و وجهه دستگاه سلطنت بریتانیا را نزد افکار عمومی این کشور و جهان حفظ کنند. با این حال، دربار بریتانیا در دوره الیزابت دوم، دورانی مملو از رسوایی را تجربه کرد. استعفای رسمی هری، نوه ملکه انگلیس از تمامی مناصب سلطنتی و تاکیدات مکرر او و همسرش مگان مارکل بر نژادپرست بودنِ سیستم سلطنتی بریتانیا، همه و همه جنجال های زیادی را به ویژه در صحنه سیاسی و اجتماعی بریتانیا به راه انداختند.
البته که هری در کتابی که به تازگی در مورد زندگی اش منتشر شده و عنوان "جنس یدکی/Spare "دارد و در قالب آن وی به افشاگری های مختلفی از درون خاندان سلطنتی بریتانیا پرداخته، بیش از پیش بی آبرویی دستگاه سلطنت این کشور را پیش چشم افکار عمومی جهان قرار داده است. با این حال، ملکه الیزابت دوم در دوران سلطنت خود با پرونده های مشکوک و توام با رسوایی نظیر مرگ پرنسس دایانا مادر ولیعهد کنونی بریتانیا و همسر پادشاه کنونی انگلستان چارلز سوم، رسوایی های مکرر اخلاقی و اعتیاد شدید جورج شاهزاده شناخته شده انگلیسی به مواد مخدر، و افشای جرایم جنسی شاهزاده آندره فرزندش (فرزند ملکه انگلیس) نیز رو به رو شده است. مواردی که همه و همه تنها بخشی از پشت پرده سیاه خاندان سلطنتی انگلستان را پیش چشم افکار عمومی قرار دادند.
و در نهایت ، ملکه بریتانیا عملا در دوران حضور خود در قدرت، نقشی قابل توجه در بازتولید یک سیستم خاص حکمرانی که مبتنی بر آموزه های سرمایه داری و استعماری بود داشت. سیستمی که حداقل برای مردم جهان برخلاف تلاش های دربار بریتانیا، خیر و سعادت را به همراه نداشت و قیام های ضداستعماری در اقصی نقاط جهان نیز نمودی عینی از همین مساله است. با این همه، ملکه بریتانیا در سال های پایانی عمر خود، جدای از اینکه با رسوایی های فراوان دربار این کشور مواجه بود، به دلایلی نظیر وقوع پاندمی ویروس کرونا، جنگ اوکراین و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، شوک های قابل توجهی را نیز در عرصه معادلات سیاسی و اجتماعی برتیانیا شاهد بود.
مساله ای که اصلی ترین نمود خود را در خروج دولت بوریس جانسون نخست وزیر سابق بریتانیا که عملا رئیس دولتی بود که دستورکار برگزیت(خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) را به پیش برد نشان داد. در ادامه، لیز تراس به نخست وزیری رسید که نکته جالب در مورد وی این است که او چیزی بیش از یک ماه در قدرت بود و عملا کوتاه‌ترین دوره نخست وزیری در تاریخ بریتانیا را تجربه کرد. در همین دوران کوتاه نیز بود که ملک بریتانیا فوت کرد. البته که پس از لیز تراس، ریشی سوناک، میلیارد ثروتمند هندی تبار به نخست وزیری بریتانیا رسید و وی نیز با چالش ها و بحران های جدی در دولتش رو به رو است.
در این میان، تظاهرات و اعتصابات گسترده در بریتانیا دراعتراض به شرایط سخت اقتصادی در بریتانیا نیز به یک چالش جدی برای این کشور تبدیل شده است. از این منظر، پایان عمر ملک الیزابت دوم به عنوان پادشاه بریتانیا، با اوج گیری بحران های عدیده در عرصه حکمرانی این کشور مصادف شده بود. بحران هایی که وی و دستگاه سلطنتیِ تحت امرش نتوانستند برای آن ها چاره جویی کنند و همین مساله سبب شده که بریتانیای کنونی روز به روز با انباشت بیش از پیش بحران ها و ظهور چالش های گسترده تر رو به رو شود.
از این رو، شاید بتوان گفت دوران سلطنت ملکه الیزابت دوم عصری بود که در آن وی و دستگاه سلطنت تحت امرش هر کاری را انجام دادند تا چهره ای زیبا از سیستم سلطنتی بریتانیا به جهانیان عرضه کنند با این حال، در عرصه میدانی، چه در حوزه مناسبات داخلی اعضای خانواده سلطنتی برتیانیا، چه سیاست داخلی این کشور و چه سیاست خارجی و جهانی آن، رسوایی ها و افشاگری های زیادی صورت گرفت که تا حد زیادی اعتبار ادعایی ملکه بریتانیا و دستگاه سلطنت این کشور را مخدوش کردند. درست به همین دلیل نیز است که می توان گفت ملکه بریتانیا عملا رئیس دربارِ مملو از رسوایی در این کشور بود.
