به گزارش ایرنا، سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان امروز در نخستین سفر خارجی خود در سال ۱۴۰۳، نخستین میهمان ارشد آصف علی زرداری، رئیس جمهور پاکستان است.
سفری که به گفته آیت الله رئیسی با هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری تبادلات تجاری و اقتصادی میان دو کشور رقم می‌خورد. رئیس‌جمهور همواره پاکستان را از جمله کشورهای مهم جنوب آسیا و دارای روابط دیرینه تاریخی و تمدنی با ایران برشمرده و حالا در آستانه سفر به اسلام آباد نقطه عطف این سفر را همکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مورد توجه دو کشور تعریف کرده است.
گفتگوهای ایران و پاکستان در این سفر در زمینه امنیتی، تجاری، نفت، گاز، انرژی و توسعه اقتصادی خواهد بود و وزرای امور خارجه، مسکن راه و شهرسازی، وزیر نیرو، فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزیر نفت در این سفر آیت‌الله رئیسی را همراهی می‌کنند؛ در این سفر باتوجه به ظرفیت‌های قابل توجه دو کشور هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری مبادلات تجاری و اقتصادی مد نظر قرار گرفته است.
۲۸ اردیبهشت ماه سال گذشته بود که آخرین دیدار «آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی» و «محمد شهباز شریف» رقم خورد، دیداری که سومین دیدار سران ۲ کشور در طول یکسال بود؛ رئیس‌جمهور اسلامی ایران و نخست وزیر پاکستان ضمن افتتاح بازارچه مرزی «پیشین»، طی دیداری رسمی در نقطه مرزی «پشین-مند»، پیرامون تقویت همکاری‌های تجاری دوجانبه گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.
آیت‌الله رئیسی در این دیدار، افتتاح پست و خط جدید تبادل انرژی برق بین ایران و پاکستان را «جلوه جدیدی از همکاری‌های بین دو کشور دوست و برادر» توصیف کرد و افزود: ارتباط بسیار خوبی بین ایران و پاکستان وجود دارد و ظرفیت همکاری‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور می‌تواند در سطح بسیار بالاتری تداوم یابد.
حال در فاصله یک سال از آن دیدار، فصل جدیدی از روابط میان ایران و پاکستان در حال رقم خوردن است؛رویکرد دولت سیزدهم در اتخاذ سیاست همسایگی و ترمیم و توسعه همکاری‌های اقتصادی با همسایه‌های شرقی خود از همان ابتدا به مذاق عده ای خوش نیامده و همواره تلاش خود را بکار گرفتند تا مناسبات ایران با همسایگانش را تحت تأثیر قرار دهند، هدفی که در روابط تهران، اسلام آباد نیز به خوبی مشهود است ولی رایزنی‌های پیوسته‌ای مقامات ایرانی و پاکستانی در بالاترین سطح همواره مانع از آن شد که اهداف بدخواهان به همه ابعاد مناسبات تنگاتنگ دو کشور تسری یابد.
رئیس دولت سیزدهم در پی دعوت رسمی «شهباز شریف» نخست وزیر پاکستان، بامداد دوشنبه -سوم اردیبهشت ۱۴۰۳- در سفری ۲ روزه به اسلام‌آباد سفر کرد. آیت‌الله رئیسی پس از استقبال رسمی از سوی نخست وزیر پاکستان، با «شهباز شریف» دیداری خصوصی خواهد داشت و سپس نشست مشترک هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور برگزار می‌شود.
رئیس جمهور در این سفر همچنین با «آصف‌علی زرداری» همتای پاکستانی خود ملاقات می‌کند و علاوه بر آن با سفر به برخی شهرهای دیگر این کشور با علما، نخبگان، تجار و فعالان اقتصادی نیز دیدار و گفت‌گو خواهد داشت.
«رضا امیری مقدم» سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان در گفت‌وگو با ایرنا اعلام کرد که در سفر رئیس جمهور به اسلام‌آباد توافقات مهمی به امضای سران دو کشور می‌رسد. این توافقات در زمینه توسعه زیرساخت‌ها، گسترش تعاملات گمرکی، روان‌سازی حمل‌ونقل تجاری در مرزها، گسترش همکاری‌های مرزی و توسعه بازارچه‌های مرزی، ایجاد گذرگاه‌های مرزی جدید، بیمه قرنطینه‌های دامی و گیاهی، رسیدگی به مسائل کنسولی، حقوقی و همچنین در زمینه تجارت، استاندارد، همکاری‌های امنیتی و اقتصادی و فرهنگی است.
پیش از این «سیدمحسن رضا نقوی» وزیر کشور پاکستان نیز در دیدار سفیر ایران در اسلام‌آباد، با تاکید بر رسیدگی به مسائل مرتبط با زندانیان دو کشور و آزادی آنان همزمان با سفر آیت‌الله رئیسی به پاکستان قول داد که به زودی قرارداد همکاری امنیتی با ایران از سوی مجلس پاکستان تصویب شود.
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان از زمان استقلال پاکستان تا کنون که بیش از ۷۵ سال از آن می‌گذرد، علی رغم وجود نزدیک به ۱۰ هزار کیلومتر مرز مشترک، هیچگاه اختلافات مرزی و ارضی با یکدیگر نداشته‌اند، این در حالی است که بین پاکستان با سایر همسایگان اختلافات مرزی و ارضی جدی وجود دارد. پاکستان در طول تاریخ همواره ایران را به عنوان شریک استراتژیک خود شناخته و ایران نیز چه پیش و چه پس از انقلاب اسلامی، پاکستان را تهدیدی علیه خود ندانسته است.
روابط ایران و پاکستان، تعامل معمول دو همسایه نیست بلکه روابطی عمیق و مبتنی به اشتراکات فرهنگی و اعتقادی چند هزار ساله میان دو ملت است و صرف نظر اینکه کدام حزب یا کدام دولت در هر یک از این دو کشور دوست و برادر در راس امور قرار گیرد، اشتراکات فراوان تاریخی، فرهنگی و اعتقادی حلقه اتصال میان دو ملت را شکل داده است که به سادگی گسستنی نیست؛ البته به طور قطع اتخاذ سیاست همسایگی در دولت سیزدهم از جمله رویکردهایی است که با فعالسازی و احیای مناسبات سیاسی- اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با همسایگان توانست تحرک فزاینده‌ای به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دهد و ساز وکارهای جدید سیاست همسایگی را تقویت کند.
ناامنی در مرزها و تروریسم؛ هنگامی که تهدیدها به فرصت بدل می‌شوند
پیوستگی‌های ژرف تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی مردمان دو کشور و تجربه همزیستی مسالمت آمیز سال‌های متمادی موجب شده است تا مرزهای ایران و پاکستان در شمار غیر نظامی‌ترین مرزهای جهان باشد اما گروه‌های اشرار، قاچاقچی و تروریست‌ها تلاش می‌کنند که با ایجاد ناامنی در مرزها از آب گل‌آلود به نفع خود ماهی بگیرند. حوادثی که در آخرین روزهای دی ماه ۱۴۰۲ بین ایران پاکستان رخ داد که در تاریخ هفتاد و چند ساله روابط دو کشور بی‌سابقه بود، زنگ هشداری نسبت به ظرفیت‌های بحرانی ناخواسته در مرزهای دو کشور را به صدا درآورد. هشداری که با هوشمندی و درایت سران دو کشور به سرعت به گام‌هایی موثر در جهت توسعه همکاری‌های سیاسی و امنیتی میان دو کشور منجر شد.
به فاصله چند روز از این حادثه، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان بنا بر دعوت همتای پاکستانی خود و در صدر یک هیات بلندپایه سیاسی، نظامی و امنیتی برای گفت‌وگو با نخست‌وزیر، وزیر خارجه و فرمانده ارتش پاکستان به وارد اسلام‌آباد پایتخت این کشور رفت.
وزرای خارجه پاکستان و ایران همان‌موقع تأکید کردند که به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر احترام می‌گذارند و مصمم به گسترش همکاری‌های امنیتی هستند.
همچنین بر اساس رایزنی‌های پیوسته‌ای که مقام‌های دو کشور در پی بروز این حوادث به جریان انداختند، نه صرفاً درباره مشکلات دوجانبه بلکه متمرکز برمسائل مربوط به تقویت و گسترش دامنه همکاری‌های اقتصادی و امنیتی گفت‌وگو کردند.
فرمانده ارتش پاکستان و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در دیدار دوجانبه، تروریسم را تهدید مشترک دو همسایه دانسته و تاکید کردند که برای مقابله با این پدیده باید از طریق تلاش‌های مشترک، هماهنگی بهتر و به اشتراک‌گذاری اطلاعات اقدام کرد. همچنین هر دو طرف توافق کردند که مکانیسم استقرار افسران رابط نظامی ایران و پاکستان در کشورهای یکدیگر را هرچه سریعتر عملیاتی کنند تا هماهنگی و کارایی واکنش برابر تهدیدات مشترک بهبود یابد. موضوعی که «رضا امیری مقدم» سفیر جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد در گفت‌وگو با ایرنا از انجام قریب‌الوقوع آن خبر داد و اظهار داشت: نیروهای نظامی دو طرف مشغول مذاکره برای استقرار افسران رابط هستند و پیشرفت‌های خوبی در این زمینه انجام شده است.
به هر روی، مساله تروریسم و ناامنی در مرزها از پدیده‌هایی است که هر دو کشور دوست، برادر و همسایه از آن رنج می‌برند و در این راه مسیری جز همکاری برای مبارزه با این پدیده وجود ندارد. به گفته سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان، دستگاه‌های نظامی و امنیتی دو کشور در زمینه امنیتی و مبارزه با تروریسم در حال گفت‌وگو، رایزنی و همکاری‌های فشرده هستند.
امیری مقدم ابراز امیدواری کرد که نتیجه این همکاری‌ها که با سفر قریب‌الوقوع آیت‌الله رئیسی به نقطه عطف خود خواهد رسید، به صورت ملموس توسط هر دو ملت به ویژه هموطنان بلوچ احساس شود و بتواند در تبدیل مرزهای دو کشور به مرزهای تجاری و اقتصادی نقش موثری داشته باشد.
احیای بازارچه‌های مرزی مشترک؛ رونق کسب‌وکار مرزنشینان
مدیریت و نقش‌آفرینی فعال در تحولات منطقه‌ای از الزامات تحقق سیاست کارآمد همسایگی دولت سیزدهم است. دولت مردمی در طول فعالیت خود تلاش کرده نیمه پرلیوان را ببیند و از مناطق‌های مرزی کشور برای افزایش صادرات و واردات و بهبود شاخص‌های تجارت و اقتصاد مرز استفاده کند. این رویکرد در دیپلماسی اقتصادی دولت و بهبود روابط اقتصادی با ۱۵ کشور همسایه موثر بوده و در این قالب، ایجاد بازارچه‌های مرزی جدید و فعالسازی بازارچه های قدیمی به سرعت در دستورکار دولت سیزدهم قرار گرفت.
در این راستا در جریان سفر -۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲- آیت‌الله رئیسی به سیستان و بلوچستان و با حضور نخست‌وزیر پاکستان در نقطه مرزی مشترک با جمهوری اسلامی ایران در «مند» واقع در ایالت بلوچستان، نخستین بازارچه مرزی مشترک ایران و پاکستان در مرز «پیشین ـ مند» افتتاح شد. این بازارچه اولین بازارچه مشترک خرده فروشی از ۶ بازارچه مرزی در حال احداث در مرز مشترک دو کشور است که از مصوبات سفر استانی رئیس جمهور به سیستان و بلوچستان نیز بود و در راستای اجرای یکی از سیاست‌های مهم دولت در جهت افزایش مبادلات تجاری با کشورهای همسایه، در کوتاه‌ترین زمان ممکن محقق شد.
ساخت این بازارچه‌ها یکی از ظرفیت‌های فوق‌العاده کشور در مرز بیش از یک هزار کیلومتری با پاکستان است مرز است چرا که نه‌تنها تامین کننده معاش مردم مرزنشین به شمار می‌رود بلکه می‌تواند دروازه توسعه کشور به سمت مرزهای شرقی باشد و علاوه بر واردات کالاهای صنعتی و ماشین آلات تخصصی، زمینه صادرات بیش از پیش محصولات ایرانی به بازارهای جهانی را فراهم کند.
بنادر چابهار - گوادر؛ رقابت یا شراکت؟
در خرداد ۱۳۹۵ بود که موافقت نامه چابهار با حضور سران وقت سه کشور ایران، افغانستان و هند در تهران به امضا رسید؛ موافقت نامه‌ای که برای تأسیس کریدور آبی -خاکی جدیدی در جنوب و غرب آسیا تدوین شده بود؛ قرار بود با سرمایه‌گذاری هندی‌ها در چابهار و توسعه بندر مهم اقیانوسی، این بندر به عنوان هاب تجاری منطقه شناخته شود؛ همچنین هندی‌ها به دنبال ایجاد شاخه شرقی کریدور شمال - جنوب از خاک ایران تا روسیه بودند؛ بندر چابهار پس از آن برای هندی‌ها جذاب شد که چینی‌ها به فکر توسعه بندر گوادر در پاکستان افتادند؛ رقابت هند و چین بر سر قدرت اقتصادی آسیا شدن از یک سو و رقابت دیرینه هند و پاکستان از سوی دیگر، هندی‌ها را بر آن داشت که بندر چابهار را به عنوان هاب صادراتی کالاهای خود به افغانستان و آسیای میانه برگزینند؛ با این حال هند نتوانست به وعده‌های خود چندان عمل کند و سرمایه‌گذاری در چابهار را پُرقدرت پیگیری نکرد؛ اگرچه در ابتدا ورود هندی‌ها به چابهار با پیگیری‌های دولت قبل، سبب بروز برخی رقابت‌ها میان دو بندر اقیانوسی ایران و پاکستان در بستر اقیانوس هند شد، اما در ادامه زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال افزایش همکاری‌ها میان این دو بندر با توجه به فاصله نسبتا کوتاه آنها از یکدیگر به گوش رسید که در صورت تحقق، می‌تواند به توسعه بیشتر این دو بندر و افزایش همکاری‌های تجاری ایران و پاکستان بینجامد.
سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو احیا می شود؟
دو کشور ایران و پاکستان از دیرباز به دلیل داشتن مرزهای طولانی مشترک و نیز تشابه فرهنگی - دینی - قومی، روابط تجاری را نیز دنبال می‌کرده‌اند که در پیش از انقلاب منجر به امضای قراردادی سه جانبه میان ایران، پاکستان و ترکیه شد اما پس از انقلاب این پیمان به دلیل جنگ ۸ ساله ایران و دولت بعثی عراق تا حدودی افول کرد ولی با فروپاشی شوروی سابق، بار دیگر این پیمان سه جانبه نه تنها احیا شد، بلکه با ورود ۷ کشور جدید از جمله افغانستان و ۶ جمهوری تازه استقلال یافته از شوروی سابق، قدرت بیشتری یافت و به سازمان همکاری اقتصادی اکو تغییر نام داد.
دولت سیزدهم هم به دلیل اهمیت به سیاست همسایگی از ابتدا بر احیای سازمان همکاری اقتصادی اکو متمرکز شد و حتی قطار ترانزیتی پاکستان - ایران - ترکیه در چند نوبت اقدام به انتقال محصولات کشاورزی و کالاهای صادراتی پاکستان به ترکیه از خط راه آهن ایران کرد. توسعه حمل و نقل و نیز صنایع نفت و گاز یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو با قریب به نیم میلیارد جمعیت محسوب می‌شود که ایران و پاکستان به عنوان اعضای بنیانگذار این سازمان و در اختیار داشتن بیشترین جمعیت و اتصال به آب‌های آزاد اقیانوسی، مؤثرترین‌های این پیمان هستند.
حمایت تمام‌قد پاکستان از عملیات «وعده صادق» / علاقه و پیوند دیرین مسلمانان شبه قاره به جمهوری اسلامی ایران
هنگامی که کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق مورد هجوم رژیم صهیونیست قرار گرفت، پاکستان با صدور بیانیه‌ای این اقدام را تنش‌آفرین خواند و از سوی دیگر با اجرای عملیات قهرمانانه و مقتدرانه «وعده صادق» علیه مواضع رژیم صهیونیستی با صدور بیانیه‌ای اقدام ایران را در راستای سیاست «دفاع مشروع» قلمداد کردند.
نماینده پاکستان در سازمان ملل در حمایت از ایران موضع قوی اتخاذ کرد. از ۷ اکتبر (آغاز عملیات طوفان الاقصی) تا امروز ملت و دولت پاکستان از ملتهای پیشرو در حمایت از مردم غزه بودند و در رای‌گیری اخیر شورای امنیت سازمان ملل که با وتوی آمریکا و رأی ممتنع دو کشور اروپایی بی‌نتیجه ماند، پاکستان رای مثبت داد و به صورت جدی پشت مردم فلسطین ایستاد.
سفیر کشورمان در اسلام آباد از علاقه مردم پاکستان به ایران اینگونه می گوید: مردم پاکستان از علاقه‌مندان به جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی (ره) و شخصِ رهبر معظم انقلاب هستند؛ پس از عملیات «وعده صادق»، غلغله و هلهله‌ای بین مردم پاکستان برپا شد که این اقدام بیش از حد انتظار بود. در فضای مجازی و واقعی شاهد جشن‌های خودجوش مردمیِ پاکستانی‌ها در حمایت از ایران بودیم و همچنان نیز ادامه دارد. این میزان ابراز احساسات مردم همسایه جنوب شرقی کشورمان به دولت و ملت ایران را در جای دیگری کمتر می‌توان دید.
