به گزارش الف، رضوان حکیم زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره شرایط بازگشایی مدارس در سال تحصیلی پیش رو توضیح می دهد: «برای هر یک از استان ها وضعیت سفید، قرمز و زرد تعریف شده است. وضعیت سفید شامل عشایر و مناطق روستایی می شود که در آن، دانش آموز مشکلی برای رفتن به مدرسه ندارد. در وضعیت زرد، آموزش‌ها به شکل ترکیبی در قالب حضوری و غیر حضوری انجام می شود و در وضعیت قرمز نیز آموزش به شکل از راه دور، الکترونیکی و با استفاده از ظرفیت فضای مجازی است.»
او درباره دلایل بازگشایی زودهنگام مدارس هم می گوید: « یکی از دلایل شروع مدارس از نیمه شهریور این است که معلمان زمان کافی برای شناخت دانش‌آموز و مرور دروس سال قبل را داشته باشند و با مرور آموخته‌های قبلی، آموزش دروس جدید را شروع کنند تا برای دانش آموزان در سال جدید مشکلی پیش نیاید.»
تضمین سلامت 35 درصد دانش آموزان
نکته بسیار مهم اینجاست که قرار شده حدود 35 درصد کلاس های درسی به صورت حضوری برگزار شود. محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش توضیح داده است: «مصمم هستیم سال تحصیلی جدید را با مراقبت از سلامت و آموزش دانش‌آموزان در ۱۵ شهریور آغاز کنیم. اصل بر این است که هر جا امکان دارد، کلاسها حضوری برگزار شود. از این رو کلاسهای درس در ۳۵ درصد مدارس کشور که زیر۵۰ نفر دانش آموز دارند، با رعایت پروتکل‌ها حضوری برگزار می‌شوند. کلاسهای با جمعیت بیشتر دانش آموزان را هم زوج و فرد می‌کنیم، اما برای مواردی که امکان برگزاری کلاس حضوری نباشد، برنامه‌های درسی را از تلویزیون ارائه خواهیم کرد. همچنین تمام مدارس ما در ابتدای شهریورماه به شبکه ملی اطلاعات وصل می‌شوند و برای پهنای باند نیز اعلام نیاز کردیم و قول دادند که تامین شود.»
بنابراین طبق صحبت های وزیر آموزش و پرورش، قرار است حدود 35 درصد کلاس های درسی به صورت حضوری برگزار شود. سوال برخی منتقدان در این زمینه این است که چگونه سلامت این گروه 35 درصدی از دانش آموزان را می توان تضمین کرد؟ وقتی منع ترددهای غیرضروری در کشور وجود ندارد و مسافرت از شهرهایی با وضعیت قرمز به شهرهایی با وضعیت سفید امکان پذیر است، چه تضمینی وجود دارد که وضعیت قرمز به سایر شهرها نیز سرایت پیدا نکند؟
به اعتقاد آنان زمانی تصمیم به برگزاری کلاس های درسی در مناطقی با وضعیت سفید، تصمیمی منطقی خواهد بود که مناطق قرمز کشور در قرنطینه باشد و امکان تردد بین شهرها امکانپذیر نباشد، اما با توجه به اینکه هم اکنون هیچ پروتکل مشخصی برای مسافرت ها و ترددهای بین شهری نداریم، بنابراین اصلا دور از انتظار نیست که کرونا در استان های سفید نیز شدت بگیرد .
با توجه به آمار 14 میلیون و 600 هزار نفری دانش آموزان کشور، اگر قرار باشد که 35 درصد از آنها در کلاس های درس حاضر شوند، این اتفاق می تواند سلامت بیش از پنج میلیون دانش آموز را در معرض خطر جدی قرار دهد.
سامانه شاد؛ هست و نیست !
سامانه شاد برای تدریس مجازی دانش آموزان، تبدیل به آفتی شده است که نه دانش آموز از آن راضی است و نه معلمان. در هر حالی که مسئولان نظام آموزشی حدود هفت ماه وقت داشته اند که سامانه ای جامع و کاربردی طراحی کنند، اما هنوز نواقص و ایرادات این سامانه آموزش مجازی به صورت حل نشده باقی مانده است.
علی غلامی، سرگروه معلمان پایه دوم ابتدایی در شهرستان کردکوی استان گلستان نیز در گفتگو با «الف» به گوشه ای از مشکلات سامانه شاد، اشاره می کند و می گوید: «یکی از ایرادات جدی سامانه شاد این است که این سامانه فقط برای سیستم های اندروید طراحی شده است و گوشی های آیفون را پشتیبانی نمی کند. اگر معلمی، گوشی اندروید نداشته باشد، مجبور می شود که به نسخه تحت وب این سامانه مراجعه کند که متاسفانه این نسخه هم ایرادات جدی دارد. مثلا صوت و تصویر را پخش نمی کند.»
او تاکید می کند: «بستر آموزش مجازی در بسیاری از مدارس نیز فراهم نیست و برخی معلمان هم نتوانسته اند با این سیستم جدید آموزشی کنار بیایند. همچنین در این سیستم، شما به عنوان معلم نمی توانید ارزیابی درستی از سطح علمی دانش آموزان داشته باشید. مثلا معلوم نیست که تکالیف درسی را خود دانش آموز حل کرده است یا والدین او.»
همچنین معصومه صادقیان، معلم پایه دوم ابتدایی در تهران هم در گفتگو با الف، یادآور می شود: «برخی دانش آموزان کشور، امکان دسترسی به تلفن همراه یا تبلت را ندارند که باید فکری هم به حال آنها شود. همچنین در حالی که در سایر شبکه های اجتماعی می توان گروه های درسی تشکیل داد و محتواهای آموزشی را بدون دردسر به اشتراک گذاشت، در این شرایط اصرار برای نصب برنامه شاد که ایرادات جدی دارد، چندان منطقی نیست.»
دیر ارسال شدن پیام های آموزشی، مراحل سخت و پیچیده احراز هویت برای معلم و دانش آموز، سرعت پایین اینترنت، پهنای باند ضعیف و کپی شدن فله ای مطالب آموزشی در گروه های مختلف برنامه شاد، بخشی از ایرادات این سامانه است که حل نشده باقی مانده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه امکان برگزاری کلاس های آنلاین در سامانه شاد وجود ندارد، عملا این سامانه فقط می تواند به رفع اشکال دانش آموزان کمک کند.
سامانه شاد در بهترین حالت قرار است مثل یک گروه در «واتس آپ» عمل کند.
خطر ترک تحصیل دانش آموزان مناطق محروم
باید در نظر داشت که هزینه تهیه مودم، موبایل، تبلت و خرید بسته اینترنت، هزینه های مضاعفی را به خانواده ها تحمیل کرده است که تامین این هزینه ها خارج از توان مالی برخی خانواده هاست. اگر خانواده ای چند فرزند دانش آموز داشته باشد، این هزینه ها نیز به مراتب افزایش پیدا خواهد کرد.
پیشتر نیز وزیر آموزش و پرورش نسبت به خطر ترک تحصیل سه میلیون دانش آموز، هشدار داده بود. حاجی میرزایی تصریح کرده است: « در سال تحصیلی گذشته پس از شیوع کرونا، از ۱۴میلیون دانش‌آموز سراسر کشور حدود۱۰ میلیون نفر در سامانه شاد عضو شدند، اما بیش از سه میلیون دانش‌آموز به دلایلی همچون نداشتن گوشی هوشمند یا تبلت یا عدم دسترسی به اینترنت، امکان استفاده از این سامانه را پیدا نکردند و در خطر ترک تحصیل قرار گرفتند. از مجموع ۱۵میلیون دانش آموز حدود سه میلیون و۲۰۰ هزار دانش آموز نیازمند ابزار دریافت آموزش‌های مجازی هستند. بنابراین بخشی از جامعه ممکن است قادر به تهیه این وسایل مورد نیاز نباشد. بنابراین نهادها و دستگاه‌های مختلف در کنار خیرین برای تهیه این ابزار باید تلاش کنند تا عدالت آموزشی برقرار شود.»
اگرچه وزیر آموزش و پرورش از نهادهای خیریه درخواست کرده است که برای کمک به این گروه از دانش آموزان پیشقدم شوند، اما واقعیت این است که تامین ابزارهای آموزشی برای کودکان کشور، یک وظیفه حاکمیتی است که باید از سوی دولت انجام شود. البته می توان در این مسیر از کمک خیران هم بهره برد، اما اینکه کل بار این کار به دوش خیران بیفتد، نقش دولت را زیر سوال خواهد برد.
